بخش اول دوره EVS0 : تاریخچه انواع ماشین های محاسباتی و کامپیوترها ، از آغاز تا کنون

اگر با فلوچارت دوره های ما آشنایی ندارید >>این لینک<< را مشاهده کنید.

دسترسی سریع به بخش های قبلی دوره :

شروع دوره EVS0 : آموزش اصول نرم افزار الکترونیک

---

تعریف کامپیوتر

رایانه یا کامپیوتر ( Computer ) ماشینی است که از آن برای پردازش و ذخیره اطلاعات استفاده می‌شود. کامپیوتر از کلمه Compute در زبان انگلیسی به معنای محاسبه گرفته شده‌ است. ایده اختراع کامپیوتر الهام گرفته شده از ذهن انسان است. ما در عصری زندگی می کنیم که جامعه شناسان آن را عصر انقلاب کامپیوتر نهاده اند. اما آنچه بیش از همه قابل تامل است این است که انقلاب اصلی تنها در 60 سال اخیر و با ظهور ترانزیستور آغاز شده است. کامپیوترهای مدرن بعد از اختراع ترانزیستور ساخته شدند و توانایی انجام محاسبات پیچیده با سرعت بالا و همچنین دخیره و مقایسه اطلاعات را دارند. به زبان ساده تر یک کامپیوتر از سه واحد ورودی ، واحد پردازش و واحد خروجی تشکیل شده است. یک کامپیوتر داده ها را از ورودی گرفته و پس از پردازش مناسب و انجام محاسبات روی آنها ، فرمان هایی را به خروجی ارسال می کند.

---

تاریخچه ماشین های محاسباتی

کامپیوترهای امروزی مسیر بسیار پر پیچ و خمی را طی کرده و دانشمندان، فرهیختگان و دیگر افراد بسیاری در تکامل آن نقش داشته اند. جالب است بدانید که اولین کامپیوترها انسان بودند. تمامی کامپیوترهای الکتریکی (حتی کامپیوترهای مکانیکی قدیمی تر) که امروزه این لغت را به عنوان نام یا بخشی از آن به همراه دارند به این دلیل از این نام استفاده می کنند که کارهایی که قبلاً توسط انسان های کامپیوتر انجام می شد را انجام می دهند. واژه ”کامپیوتر“ در اصل عنوان یک شغل بود که از آن برای توصیف آن دسته از انسان ها (عمدتا زنان) که کار آن انجام محاسبات تکراری مورد نیاز برای محاسبه چیزهایی مثل جداول ناوبری، نمودار جزر و مد، و موقعیت های سیاره ای برای سالنامه های نجومی بود، مورد استفاده قرار می گرفت. تصور کنید که شما کاری داشته باشید که در آن ساعت به ساعت و روز به روز، مجبور باشید تا هیچ کاری جز محاسبه ضرب را انجام دهید. شاید برای شما خیلی ملال آور باشد. شکل زیر گروهی از انسان های کامپیوتری را نشان می دهد.

همواره انجام کارهای تکراری در انسان باعث ایجاد خستگی مفرط و کمبود حوصله می شود. همین عوامل باعث بروز خطا در کارها و کاهش سرعت می شود. حتی اگر شما در بهترین شرایط خود هم باشید باز هم نمی توانید سرعت کار را بالا ببرید. از گذشته دانشمندان همواره دنبال راهی برای مکانیزه کردن این چنین کارها (کارهای تکراری مثل محاسبات) بوده و سعی کرده اند راه های جدیدی برای حل این کارها پیدا کنند. در طول مطالعات انجام شده دستگاه های زیادی اختراع شده اند که بعضی از آنها امروزه هم هنوز مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال چرتکه (Abacus) یکی از وسایل اولیه مهم برای کمک به امور محاسباتی بوده است. ارزش اصلی چرتکه کمک آن به حافظه انسان در محاسبات است. یک کاربر ماهر چرتکه می تواند مسائل جمع و تفریق را به سرعت فردی که از یک ماشین حساب دستی امروزی استفاده می کند انجام دهد (اعمال ضرب و تقسیم کندتر انجام می شوند).

چرتکه ( Abacus )

طبق اسناد تاریخی بیش از ۳۰۰۰ سال از اختراع چرتکه می گذرد. البته امروزه به اشتباه پیدایش چرتکه را به چین نسبت می دهند اما قدیمیترین چرتکه کشف شده مربوط به ۳۰۰ سال قبل از میلاد می باشد که توسط بابلیان مورد استفاده قرار میگرفته است. هم اکنون نیز در برخی از نقاط دنیا بویژه در کشورهای شرقی آسیا، این وسیله، به سادگی مورد استفاده قرار می گیرد. چرتکه های امروزی و مدرن از چندین میله و حلقه هایی بدور آنها که قابل حرکت هستند تشکیل شده است. اما در مدل های تاریخی کشف شده عموماً چرتکه از شیارهایی تشکیل شده که درون هر شیار از سنگریزه هایی (pebbles) برای محاسبات استفاده می شده است. قابل توجه است که کلمه ”calculus“ به معنای حساب در زبان انگلیسی از کلمه لاتین مترادف سنگریزه ”pebble“ گرفته شده است. در تصویرهای زیر دو نمونه از چرتکه قدیمی و امروزی را مشاهده می کنید.

دستگاه لگاریتم

در سال ۱۶۱۷ میلادی توسط یک دانشمند اسکاتلندی عجیب و غریب (که حتی بعضی او را دیوانه خطاب می کردند) به نام جان نیپور ”John Napier“، لگاریتم اختراع شد. این تکنولوژی اجازه می دهد تا عمل ضرب به وسیله عمل جمع انجام شود. عنصر جادویی لگاریتم هر عملوند می باشد، که در اصل از یک جدول چاپ شده به دست آمده است. اما نیپور جایگزین جداول را نیز اختراع کرد، که در آن ارزشهای لگاریتم بر روی میله های عاج کنده کاری شده اند که در حال حاضر به نام استخوان های نیپور ”Napier’s Bones “ معروف هستند.

خط کش محاسباتی ( Slide Rule )

در سال ۱۶۳۲، الگوی اختراع نیپور باعث اختراع خط کش محاسباتی در انگلیس شد و تا اوایل دهه ۱۹۷۰ در کارهای محاسباتی مورد استفاده قرار می گرفت. از مهمترین مراکز مورد استفاده این خط کش می توان به پروژه های معروف ناسا همچون پروژه های: کشف مریخ، عطارد و مجموعه آپولو که در آن انسان به ماه سفر کرد، اشاره کرد. در تصویر یک نمونه از این خط کش های محاسباتی نمایش داده شده است.

حتی نقاش معروف ایتالیایی لئوناردو داوینچی ”Leonardo da Vinci (1452-1519)“ نیز طرح های یک ماشین محاسباتی مکانیکی را بصورت نقاشی بوجود آورده بود که هیچ گاه مدل واقعی آن ساخته نشد.

ساعت محاسباتی ” calculating clock“

اولین ماشین محاسباتی مکانیکی مبتنی بر چرخ دنده احتمالا ساعت محاسباتی ” calculating clock“ بوده است. که این اسم توسط مخترع آن پروفسور آلمانی ” Wilhelm Schickard“ در سال ۱۶۲۳ انتخاب شد. این دستگاه زیاد شناخته نشد چون مخترع آن خیلی زود بعد از اختراع آن به دلیل طاعون درگذشت.

پاسکالین –Pascaline

در سال ۱۶۴۲، بلیز پاسکال ”Blaise Pascal“ در سن ۱۹ سالگی برای کمک به پدرش که در اداره دارایی کار می کرد، ماشین حساب ساده مکانیکی ساخت که می توانست عملیات جمع و تفریق را تا ۸ رقم انجام دهد. وی نام این دستگاه را پاسکلین گذاشت. هر چند پاسکال توقع داشت که ماشین حسابش فراگیر شود اما با استقبال زیادی روبرو نشد زیرا هزینه ساخت آن بالا بود و دقت کافی را نداشت. با این حال بیش از ۵۰۰ مورد از آن ساخته شد. امروزه با این که بیشتر وسایل به کار رفته در داشبورد یک اتومبیل دیجیتال شده است اما هنوز در سیستم سرعت سنج اتومبیل ها از ساختار مشابه به ماشین پاسکال استفاده میشود.

ماشین لایب نیز، محاسب پله ای

در حدود ۳۰ سال بعد از پاسکال، لایب نیز ”Gottfried Wilhelm Leibniz“ ریاضیدان آلمانی اختراع پاسکال را کامل کرد وی دستگاهی به نام ”stepped reckoner“ اختراع کرد که می توانست عمل ضرب، تقسیم و جذر را نیز انجام دهد. وی در دستگاهش بر خلاف پاسکال که از چرخ دنده استفاده کرده بود از میله های فلزی دندانه دار استفاده کرد. این دستگاه بر اساس سیستم عددی مبنای ده کار می کرد اما لایب نیز برای اولین بار از سیستم عددی مبنای دو که بعدها در کامپیوتر های مدرن استفاده شد، نیز استفاده کرد. لایب نیز به عنوان یکی از بزرگترین دانشمندان و فیلسوفان جهان شناخته شده است اما وی در وضعیت فقر و تنهایی در گذشت.

دستگاه بافندگی ژاکارد

در سال ۱۸۰۱ یک فرانسوی به نام ”Joseph Marie Jacquard“ دستگاه بافندگی اختراع کرد که می توانست الگوهای موجود بر روی کارت های چوبی را ببافد. الگوها بصورت پانچ شده بر روی صفحات چوبی ایجاد می شدند. اختراع وی باعث بیکار شدن بسیاری از افراد بافنده شد اما ایده استفاده از کارت های پانچ شده را بوجود آورد که باعث شد تا حتی امروزه نیز از این کارت ها استفاده شود. هرچند برخی از بیکار شدگان به وی حمله کردند اما اختراع ژاکارد باعث رونق صنعت نساجی فرانسه شد. اما در بعدها این اختراعات بودند که باعث افزایش شغل ها شدند.

ماشین های محاسباتی بابیج

چارلز بابیج ”Charles Babbage“ نیز یکی دیگر از کسانی بود که سالهای زیادی از عمر خود را صرف طراحی ماشین های محاسبه گر نمود. وی ابتدا دستگاه محاسبه گر ماشین تفاضل (Difference Engine) را طراحی کرد و قسمتی از آن را ساخت. این دستگاه می توانست جواب توابع به شکل y=a+bx+cx2+…+gx6 را محاسبه کند اما اختراع وی کامل نشد.شکل زیر این وسیله را نشان می دهد.

بابیج در همان حین ماشین تحلیگر (Analytic Engine) را نیز طراحی نمود که قسمت های مختلف رایانه های امروزی را در ساختمان خود داشت. این قسمت ها عبارت بودن از:

• وسیله ورودی (Cart Punch – کارت پانچ)
• محل ذخیره اعداد (۱۰۰۰ متغیر ۵۰ رقمی)
• پردازشگر
• قسمت کنترل کننده کارهای انجام شده که ترتیب محاسبات را کنترل می کرد.
• دستگاه خروجی

همکار بابیج، یک خانم ۱۹ ساله به نام آگوستا آدا بایرون ”Augusta Ada Byron“ بود. او در طی همکاری با بابیج با ماشین تحلیلگر و نحوه کار آن آشنا شد و برنامه های ماشین (نرم افزار) را طراحی می کرد و طرح هایی برای اصلاح کار ارائه می داد. شکل زیر نقاشی خانم آدا بایرون را نشان می دهد.

شاید مهمترین طرح آدا این بود که دستگاه بر اساس نتایج محاسباتش بتواند به قسمت دیگری از کارت پانچ رفته، از آنجا اجرای برنامه را ادامه دهد. علاوه بر این، آدا نوشته های بسیاری را منتشر کرد که راه گشای کسانی شد که راه بابیج را دنبال کردند. آدا اولین برنامه نویس و بنیان گذار برنامه نویسی است. به علت این دو اختراع مهم از بابیج به عنوان ”پدر رایانه“ یاد می شود.

ماشین جدول بندی هالریث

نتایج آمارگیری سال ۱۸۸۰ میلادی در آمریکا، هفت سال و نیم به طول انجامید. به همین دلیل، برای آمارگیری سال ۱۸۹۰، مسابقه ای برگزار شد تا بهترین راه حل برای کوتاه شدن این مدت یافته شود. برنده این رقابت هرمن هالریث ”Herman Hollerith“ شد. وی موفق شد تا با الگو برداری از ماشین بافندگی ژاکارد فرانسوی و کارت پانچ های آن، ماشین جدول بندی (Tabulating Machine) خود را اختراع کند. این دستگاه توانست نتایج مقدماتی آمارگیری سال ۱۸۹۰ را در مدت ۶ هفته آماده کند. برخلاف ماشین های قبل از این، که همه مکانیکی بودند، این ماشین الکترومکانیکی بود. اختراع هالریث به میز هالریث نیز معروف است که در شکل زیر آن را مشاهده می کنید.

الگوها در کارت های مورد استفاده در ماشین ژاکارد هنگامی که یک پرده نقش دار طراحی شده بود تعیین می شد و پس از آن تغییری نمی کرد. یعنی چیزی شبیه به حافظه های فقط خواندنی امروز، اما هالریث می خواست تا کارت پانچ ها را به حالتی دیگری تغییر دهد یعنی چیزی شبیه حافظه های خواندنی/نوشتنی امروز. هالریث این ایده را هنگامی که سوار بر قطار بود ابداء کرد. وی گفت بجای اینکه کانداکتور فقط یک جای بلیط را سوراخ کند باید بتواند موقعیت های متفاوتی از آنرا سوراخ کند به عنوان مثال برای مفاهیم جداگانه مثل قد، وزن، رنگ چشم و …، صاحب بلیط بر روی آن در موقعیت های تعیین شده سوراخ بوجود آید. با این کار مثلاً اگر فردی بلیطش را گم کند، آن بلیط برای کسی که آن را پیدا میکند به دلیل درصد بالای عدم تطابق مشخصات سوراخ شده روی بلیط با فرد پیدا کننده قابل استفاده نیست. هالریث در نظر داشت تا دستگاه را جوری آماده کند تا با آنالیز یک سری کارت از قبل سوراخ شده (عمل خواندن) بتواند یک سری کارت جدید را به عنوان نتیجه سوراخ کند (عمل نوشتن). روش هالریث ”Hollerith“ موفقیت آمیز بود و سرشماری سال ۱۸۹۰ تنها در ۳ سال و با صرفه جویی ۵ میلیون دلاری به پایان رسید.

تاسیس شرکت IBM

در سال ۱۸۹۶ هالریث، برای ساخت و فروش اختراعش شرکتی با نام شرکت ماشین جدول بندی ”the Tabulating Machine Company“ تاسیس کرد و در سال ۱۹۲۴ این شرکت با چند شرکت دیگر ادغام شد و شرکت ماشین های تجارتی بین المللی (IBM: International Business Machines) تاسیس شد. IBM به سرعت رشد کرد و کارت پانچ ها در همه جا ظاهر شدند (فراگیر شدند). به عنوان مثال در آن زمان در آمریکا صورت حساب های برق و گاز و… عمدتاً بصورت کارت های پانچ صادر می شدند. موارد استفاده از کارت پانچ ها به همین موارد محدود نشد و این کارتها از عوارضی های بزرگ راهها تا انتخابات نیز سر درآوردند.امروزه نیز در بسیاری از موارد از کارت پانچ ها یا کارتهای رنگی مشابه در سرتاسر دنیا استفاده می شود. مثل پاسخ نامه های کنکور در کشور خودمان ایران. در شکل زیر دو نمونه کارت پانچ را مشاهده می کنید.

ماشین محاسبه تورینگ

بعید است کسی در حوزه‌ی دانش کامپیوتر فعالیت یا مطالعه‌ای داشته باشد، اما نام آلن تورینگ را نشنیده باشد. بزرگان حوزه‌ی دانش و تکنولوژی عموماً بر این باورند که غول‌های تکنولوژی امروز، از اپل تا مایکروسافت، وامدار تورینگ هستند. تورینگ به عنوان پدر علم محاسبهٔ نوین و هوش مصنوعی شناخته شده‌ است و مهم‌ترین جایزهٔ علمی رایانه به افتخار وی جایزهٔ تورینگ نام گرفته‌ است. آلن تورينگ در سال ۱۹۳۷ مقاله ای را با عنوان درباره ی اعداد و محاسبه پذیر منتشر کرد که به اندازه ی هر رویداد منحصر به فردی دیگری می تواند آغاز عصر جدید کامپیوتر تلقی شود. این مقاله به اختصار طرحی از آنچه را شرح می دهد که به آن ماشین تورینگ ( Turing Machine ) می گویند و آن کامپیوتری بود که شالوده اش در قلب کامپیوترهای دیجیتال بعدی قرار دارد. این موضوع به تمام جنبه های کامپیوترهای ابتدایی تا مدرن، همچون توانایی خواندن، نوشتن و پاک کردن داده ها، حافظه ای برای ذخیره سازی داده ها، یک واحد پردازش مرکزی و به معنای یک برنامه به واسطه مجموعه ای از دستور العمل های ریاضیاتی ساخته شده، شکل داد. این وسیله به شکلی که توصیف شده بود هرگز ساخته نشد ولی عملا به شکلی پیشرفته و اصلاح شده از دهه ی ۱۹۵۰ به تولید انبوه رسید. منطق ماشین تورینگ بعدها به Finite State Machine‌ در علوم کامپیوتر و بحث نظریه زبان‌ ماشین تبدیل شد. مدل انتزاعی ماشین تورینگ دارای یک نوار ورودی نامحدود و یک کنترل کننده وضعیت است که این کنترل کننده وضعیت از طریق یک هد خواندن و نوشتن به نوار دسترسی دارد. ماشین تورینگ دارای دو ویژگی خاص می باشد:
1-    هد خواندن علاوه بر خواندن سمبل های روی نوار ، میتواند روی نوار نیز بنویسد.
2-    باهربار اجرای یک تابع انتقال ، هد میتواند یک واحد به سمت راست یا چپ حرکت کند.

تورینگ از ۱۹۳۸ به طور نیمه‌وقت مشغول کار کردن روی پروژه سرّی رمزگشایی از ارتباط‌های انیگمای آلمانی‌ها می‌شود، اما از روز بعد از اعلام جنگ بریتانیا به آلمان (ورود بریتانیا به جنگ دوم)، به صورت تمام‌وقت به کار کردن روی پروژه‌های رمزگشایی می‌پردازد و در دوران جنگ به یکی از تعیین‌کننده‌ترین شخصیت‌های نبرد تبدیل می‌شود. به طور خلاصه، او در این دوران سه دستاورد مهم دارد: نخست این که به بررسی کدهای انیگما می‌پردازد و آن‌ها را تحلیل کرده و سپس روشی برای رمزگشایی آن‌ها می‌یابد. خودش در این باره گفته‌است این مسئله را انتخاب کرده زیرا «هیچ کس دیگری به آن نمی‌پرداخت و می‌توانستم آن را به کل برای خودم داشته باشم.». دوم این که ماشین Bombe را طراحی کرد که بخش مهمی از کار شکستن کد را به شکل مکانیکی انجام می‌داد. در طراحی این ماشین و البته در پرداختن به مسئله رمزگشایی کدهای انیگما، وی از کارهای همتایان لهستانی خود و به طور خاص، ماریان ریفسکی (Marian Rejewski) الهام گرفته‌است. دستاورد سوم وی در این دوره، پرداختن به یک نظریه برای اطلاعات و آمار است که رمزگشایی را رسماً تبدیل به شاخه‌ای از دانش می‌کند. در جنگ جهانی دوم،‌ آلمان‌ها برای کدگذاری پیامهای مورس خود، از دستگاهی به نام انیگما استفاده می‌کردند. دستگاه کوچک و قابل حمل و توانمندی که رمزگشایی آن – خصوصاً در آخرین مدل که توسط نیروی دریایی طراحی شده بود – عملاً غیرممکن به نظر می‌رسید. آلن تورینگ، مدت‌ها برای رمزگشایی کد‌های این دستگاه تلاش کرد و نهایتاً با استفاده از دستگاه پیچیده‌ Bombe که ساخته بود موفق به رمزگشایی آن شد. شکل زیر این دستگاه را نشان می دهد. وینستون چرچیل گفته است که هیچ فردی به تنهایی به اندازه‌ی او در جنگ جهانی دوم تاثیرگذار نبوده است. برآورد می‌شود که کار او،‌ باعث شد که جنگ جهانی دو تا چهارسال زودتر به پایان برسد.

نقش ارتش آمریکا در تاریخ کامپیوتر

IBM به راه خود در طراحی ماشین حساب های مکانیکی برای فروش در مصارف تجاری جهت کمک به امور حسابداری مالی و حسابداری موجودی ادامه داد. نکته اینجاست که یکی از مشخصه های حسابداری مالی و حسابداری موجودی این است که اگر چه به عمل تفریق نیاز است اما به اعداد منفی نیازی نیست و شما واقعا به عمل ضرب نیازی نخواهید داشت چون که ضرب می تواند از طریق جمع های مکرر انجام شود. این موضوع باعث می شد تا طراحی ماشین حساب ها زیاد پیچیده نباشد. اما ارتش آمریکا ماشین حساب های مکانیکی بهینه سازی شده برای مصارف علمی را مد نظر داشت. جنگ جهانی دوم در جریان بود و آمریکا در درگیری های آن از گلوله های توپ هم وزن یک ماشین کوچک در مصافت های کمتر از ۲۵ مایل استفاده می کرد. فیزیکدانان معادلات مربوط به توصیف کشش جوی، باد، جاذبه، سرعت پوزه، و… را برای تعیین مسیر گلوله، آماده می کردند اما حل این معادلات کار بسیار دشواری بود. محاسبات سنگین نظامی مثل معادلات پرتاب گلوله توپ های سنگین در آن دوره توسط انسان های کامپیوتر انجام می شد. نتایج محاسبات آنها در جداول شلیک بالستیک منتشر شده در کتابچه راهنمای تیراندازی با ادوات جنگی منتشر می شد. در طول جنگ جهانی دوم ارتش آمریکا به دنبال استخدام افراد ماهر در ریاضیات (عمدتاً زنان) برای محاسبات و آماده سازی این جداول (جداول شلیک) بود. اما افراد زیادی برای پوشش نیاز محاسباتی رو به افزایش جداول جدید پیدا نمی شدند. در چنین شرایطی استفاده از توپخانه بدون بهره بردن از جداول شلیک بدلیل عدم دقت، کاری بیهوده و هزینه بر بود. برای مقابله با این شرایط، ارتش آمریکا به دنبال راهکاری برای محاسبه خودکار این جداول و سرمایه گذاری در آنها بود. اولین طرح موفق در این زمینه در سال ۱۹۴۴ به نتیجه رسید و کامپیوتر Mark I در IBM ساخته شد. شکل زیر فروشگاه IBM را نشان می دهد.

اولین ماشین حساب : Mark I

کامپیوتر Mark I اولین ماشین حساب الکترومکانیکی بود که با همکاری دانشگاه هاروارد و شرکت IBM توسط پروفسور ایکن ”Howard Aiken“ بعد از خواندن نوشته های آدا در سال ۱۹۴۴ در شرکت IBM ساخته شد. در واقع این ماشین حساب، مدرنیزه شده ماشین تجزیه تحلیلگر بابیج است. مارک ۱ اولین کامپیوتر قابل برنامه ریزی دیجیتال ساخته شده در ایلات متحده است. اما این کامپیوتر بصورت کامل الکترونیکی نبوده و از قطعات مکانیکی مثل سوئیچ ها، شافت های (محورهای) دوار، رله ها و کلاچ ها ساخته شده است و دارای ۵ تن وزن، ۲/۴ متر ارتفاع و ۱۶/۵ متر طول بود و در ساخت آن بیش از ۵۰۰ مایل سیم مسی استفاده شده بود. در ساختار آن ۵۰ شافت دوار به کار رفته بود که این شافت ها توسط یک موتور الکتریکی با قدرت ۵ اسب بخار می چرخیدند. مارک یک، بدون توقف بیش از ۱۵ سال در حال کار بود. در حالی که صدای کار کردن آن شبیه به صدای یک اتاق پر از زنان بافنده بود.

مارک ۱ می توانست بر روی اعدادی با طول ۲۳ رقم، محاسبات خود را انجام دهد. این کامپیوتر می توانست بر روی دو عدد این چنینی اعمال زیر را انجام دهد:

• عمل جمع و تفریق را در ۰/۳ ثانیه
• عمل ضرب را در ۴ ثانیه
• عمل تقسیم را در ۱۰ ثانیه

این در حالی است که بعد از گذشت ۷۰ سال (تا سال ۲۰۱۴) کامپیوترهای امروزی یک عمل جمع را در چند میلیاردم ثانیه انجام می دهند. مارک ۱ از ۷۵۰ هزار قطعه تشکیل شده بود اما با این حال فقط میتوانست ۷۲ عدد را ذخیره کند. این درحالی است که کامپیوترهای امروزی می توانند بیش از میلیون ها عدد را در حافظه اصلی (RAM) خود و بیش از چندین تریلیون عدد را در هارد دیسک خود ذخیره کنند. امروزه برای انتقال یک عدد از حافظه اصلی به CPU تنها زمانی معادل چند میلیاردم ثانیه لازم است و برای انتقال همان عدد از هارد دیسک به CPU فقط چند میلیونیوم ثانیه. دستیابی به چنین زمانی در کامپیوتری که از محورهای دوار مکانیکی برای محاسبات بهره میبرند مثل مارک یک، کاملاً غیر ممکن است. و این همان دلیلی است که چرا کامپیوترهای الکترونیکی اجداد مکانیکی خود را از رده خارج کردند (منسوخ کردند).

IBM مطالعاتی برای تبدیل مارک ۱ به یک محصول تجاری را آغاز کرد زیرا در آن زمان کامپیوترها از آیتم هایی بودند که توسط آرایش های خاص ساخته میشدند. طراح اصلی مارک یک، هووارد آیکن از دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۴۷ تخمین زد که شش کامپیوتر دیجیتال الکترونیکی برای برآوردن نیاز محاسبات کل ایلات متحده کافی خواهد بود. پیش بینی او زیاد هم بد نبود چون در آن زمان (۱۹۴۷) فقط ارگان های خاصی (عمدتاً نظامی و دولتی) توانایی پرداخت هزینه ی بالای چیزی که در آن زمان کامپیوتر نامیده میشد را داشتند. یکی از اولین برنامه نویسان دستگاه مارک ۱ خانم گریس هاپر ”Grace Hopper“ بود که اولین باگ کامپیوتری را در مارک ۱ کشف کرد. جسد یک پروانه مرده که بال های آن در فرآیند خواندن یک کارت خوان مشکل ایجاد کرده بود. امروزه لفظ باگ در موارد وجود اشکال در یک نرم افزار به کار میرود.

اولین زبان برنامه نویسی سطح بالا

در سال ۱۹۵۳ خانم گریس هاپر اولین زبان برنامه نویسی سطح بالا را با نام ” Flow-matic“ اختراع کرد. در ادامه این زبان تبدیل به زبان COBOL شد. یک زبان سطح بالا به این دلیل طراحی می شود که برای انسان قابل فهم تر از زبان دودویی یا باینری (قابل فهم برای کامپیوترها) باشد. یک زبان سطح بالا بدون وجود یک برنامه به نام مترجم (Compiler) ارزشی ندارد. کامپایلر برنامه ایست که برنامه های نوشته شده به یک زبان را به زبان ماشین یعنی زبان دودویی یا باینری تبدیل میکند. خانم گریس هاپر همچنین اولین کامپایلر (مترجم برنامه به زبان ماشین ۰ و ۱) جهان را ساخت. گریس هاپر تا سن ۷۹ سالگی به عنوان دریاسالار در نیروی های ذخیره فعال نیروی دریایی ارتش آمریکا خدمت کرد. وی نخستین زنی بود که درجه دکترای ریاضی را در دانشگاه ییل (Yale) دریافت کرد و نیز به‌عنوان پیرترین افسر در خدمت نیروی دریایی آمریکا بود.

رایانه ABC ( مخفف Atanasoff ,Berry Computer )

یکی از اولین تلاش ها برای ساخت یک کامپیوتر کاملاً الکترونیکی (که در آن از وسایل مکانیکی مثل چرخ دنده، تسمه و شافت ها و … خبری نباشد) در سال ۱۹۳۷، بدست پروفسور آتاناسوف ”Atanasoff“ و دانشجویش کلیفورد بری ”Berry“ در دانشگاه ایالتی ایووا آمریکا شروع شد. بالاخره آنها در سال ۱۹۴۱ موفق به ساخت رایانه ABC شدند که می توانست ۲۹ معادله ریاضی را با ۲۹ مجهول به صورت همزمان حل کند. این کامپیوتر اولین ماشینی بود که اطلاعات را در خازن های الکتریکی ذخیره می کرد، کاری که کامپیوترهای امروزی نیز در حافظه های اصلی (DRAM) از آن بهره میبرند. همچنین این کامپیوتر بنا به اعتقاد مخترعان آن اولین ماشینی بود که از محاسبات دودویی استفاده می کرد. شکل زیر این رایانه را نشان می دهد.

کامپیوتر ABC با اینکه ویژگی های جالبی داشت اما قابل برنامه ریزی نبود و از امکان انشعاب شرطی بهره نمی برد، به گونه ای طراحی شده بود که فقط یک نوع مسئله ریاضی را حل می کرد. به همین دلیل پس از پایان جنگ جهانی دوم طراحی و توسعه آن دیگر پیگیری نشد. مخترعین این کامپیوتر حتی زحمت نگهداری از آن را متحمل نشدند و کامپیوتر ABC در اتاقی رها شده بود و بعدها توسط افرادی که به آن اتاق رفت و آمد داشتند برچیده شد و وضعیت آن تا به کنون نامعلوم است.

رایانه Colossus

یکی دیگر از نامزدهای پدربزرگی کامپیوترهای مدرن امروزی، رایانه کلوسوس بود که در جریان جنگ جهانی دوم توسط بریتانیا به منظور شکستن کدهای ارتباطی رمزنگاری شده آلمان نازی ساخته شد. بریتانیا پیشرو در امر طراحی و ساخت ماشین های الکتریکی مخصوص شکستن کد در جهان بود. دستگاههایی که بطور معمول قادر به خواندن امواج رادیویی کد گذاری شده آلمان بودند. اما کلوسوس تنها برای هدفی خاص (شکستن کد) ساخته شده بود و قابل برنامه ریزی نبود. و در آن از اجزای مکانیکی مثل قرقره استفاده شده بود. تصاویری از رایانه Colossus – به حضور قرقره ها (Pulleys) در دو تصویر زیر توجه کنید.

رایانه Z1-Zuse

Mark I، ABC و Colossus همه با مشخصات مشابهی ساخته شده بودند. پیشگامان کامپیوتر آمریکایی و بریتانیایی هنوز در مورد اینکه چه کسی اولین رایانه را ساخته است استدلال های مختلفی می کنند. اما هنگامی که در سال ۱۹۶۵ اطلاعات کاری کنراد زاس آلمانی برای اولین بار به انگلیسی ترجمه و چاپ شد، از این نوشته ها برداشت شد که وی یک سری رایانه چند منظوره را در آلمان ساخته است که اولین آنها با نام Z1 مابین سالهای ۱۹۳۶ و ۱۹۳۸ در سالن خانه پدری وی ساخته شده است. دستگاه سوم زاس با نام Z3 در ۱۹۴۱ ساخته شد. که احتمالاً اولین کامپیوتر دیجیتال عملیاتی چند منظوره قابل برنامه ریزی (که توسط نرم افزار کنترل می شده است) بوده است. زاس بدون آگاهی از افکار مخترعان ماشین حساب قبل از خود، از زمان Leibniz (که در ۱۶۰۰ زندگی میکرد) به بعد، دوباره مفهوم برنامه ریزی و تصمیم بابیج را به روش خود برای ارائه و نمایش اعداد به صورت دیجیتال (دودویی) ابداع کرد این در حالی بود که بابیج از سیستم اعداد اعشاری استفاده کرده بود. شکل زیر Z1 را نشان می دهد.

ماشین Z3 بر اثر بمباران های هوایی نیروهای متفقین از بین رفت، Z1 و Z2 نیز به همین سرنوشت مبتلا شدند اما Z4 از این حملات نجات پیدا کرد به این دلیل که زاس آن را در یک واگون واقع در زیر کوه ها، مخفی کرده بود و اکنون Z4 در موزه مونیخ نگه داری می شود. با توجه به اوضاع نابسامان آلمان، نبود مواد اولیه مناسب و نیروی کار ماهر در طول جنگ جهانی دوم، دستاوردهای کنراد زاس بسیار باورنکردنی است. زاس حتی امکان تهیه نوارهای کاغذی را نداشت (کارت پانچ) و به همین دلیل از نگاتیوهای دورریختنی فیلم ها برای ساخت کارت پانچ استفاده می کرد. متاسفانه بدلیل اینکه دستگاههای زاس در خارج آلمان ناشناخته بودند نتوانستند مسیر محاسبات و تحقیقات پیرامون آن را در دیگر نقاط دنیا مثل آمریکا تحت تاثیر قرار دهند. اما معماری که وی ارائه کرد هنوز پایدار و مورد استفاده است: یک واحد محاسبه (arithmetic) برای انجام محاسبات، یک حافظه برای ذخیره اعداد، یک سیستم کنترل برای نظارت و سرپرستی عملیات و دستگاههای ورودی و خروجی برای ارتباط با دنیای بیرونی. زاس همچنین یک زبان سطح بالا با نام Plankalkul طراحی کرد که ممکن است اولین زبان سطح بالا بوده باشد هرچند که آن هم در خارج از آلمان ناشناخته باقی ماند. شکل زیر Z4 را در موزه مونیخ آلمان نشان می دهد.

---

تولد اولین کامپیوتر دیجیتال : رایانه انیاک ( ENIAC )

ENIAC که مخفف the Electronic Numerical Integrator and Calculator می باشد ، به عنوان پدر (جد) تمام کامپیوترهای دیجیتال امروزی شناخته شده است. کامپیوتر انیاک در دانشگاه پنسیلوانیا بین سالهای ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۵ توسط دو پروفسور به نام های جان ماچلی (John W.Mauchly) و پریسپر اکرت (Presper Eckert) 24 ساله ساخته شد. آنها به وزارت جنگ قول داده بودند تا دستگاهی طراحی کنند که جایگزین همه کامپیوترها (زنانی که برای محاسبه جداول آتش توپخانه به استخدام ارتش درآمده بودند) شود و به همین دلیل توسط وزارت جنگ پشتیبانی مالی می شدند. هنگامی که ارتش موافقت خود را برای تامین بودجه این پروژه اعلام کرد، ماچلی و اکرت کار را شروع کردند و تمام هفت روز هفته را ۲۴ ساعته کار می کردند به امید اینکه دستگاه را هرچه زودتر از موعد مقرر آماده کنند تا به ارتش در روند جنگ کمک کند. تلاش آنها در دوران جنگ بسیار شدید و باور نکردنی بود بطوری که در بعضی مواقع هر سه وعده غذایی خود را در محل کارگاه ساخت صرف می کردند. در روزی که ماچلی و اکرت اعلام کردند یک قطعه از انیاک آماده شده و کار میکند، اولین گروهی که برای بازدید از این دستاورد به محل آزمایشگاه انیاک دعوت شدند گروهی از زنان کامپیوتر بودند. (در جریان این بازدید یکی از زنان کامپیوتر اظهار داشته بود: من تعجب می کنم که تمام این تجهیزات برای انجام یک عمل ساده ضرب ۵ در ۱۰۰۰ استفاده شده است). انیاک این رایانه نیم میلیون دلاری، ۳۰ تن وزن، ۳۰ متر طول، ۲/۴ متر ارتفاع، ۱۵۰۰ رله و ۱۷۴۶۸ لامپ خلاء داشت و ۲۰۰ کیلووات برق مصرف میکرد و میتوانست در هر ثانیه ۵۰۰۰ عمل جمع یا ۳۰۰ عمل ضرب را انجام دهد که صدها برابر سریع تر از وسایل آن زمان بود. انیاک همچون مارک ۱ از کارت خوان های (نوارهای کاغذی) توسعه داده شده توسط IBM استفاده می کرد.

در هنگام کار، انیاک بی صدا و ساکت بود اما بدلیل استفاده از ۱۷۴۶۸ لامپ خلاء گرمای بسیار زیادی تولید می شد (چیزی حدود ۱۷۴۰۰۰ وات) و این یعنی: این رایانه تنها در یک اتاق خاص که دارای سیستم تهویه هوای پر قدرتی بود قادر به کار بود. برای تغییر برنامه انیاک شما باید کابلهای اتصال (patch cords) (سمت چپ تصویر اسلاید قبل) و همچنین ۳۰۰۰ سوئیچ مختلف (سمت راست تصویر اسلاید قبل) را تنظیم می کردید. این در حالی است که در کامپیوترهای جدید به راحتی برنامه های خود را تایپ می کنید و دستورالعمل های خود را اجرا می کنید. برای مثال برای اجرای کد ساده Circumference = 3.14 * diameter  باید تعداد زیادی کابل اتصال را جابجا می کردید و بعد باید از بین دستگیره های بسیار زیاد دیوار دستگیره ها، ۳ دستگیره خاص را پیدا و مقدار آنها را ۳، ۱ و ۴ تعیین می کردید. یعنی برنامه نویسی انیاک به پیاده روی نیاز داشته است !

یکی دیگر از مشکلات مهم استفاده از انیاک این بود که تمام ۱۸۰۰۰ لامپ خلاء آن باید به طورهمزمان کار می کردند تا این دستگاه عملکرد درستی داشته باشد. اما مشکل بزرگ این بود که لامپ های خلاء آشکارا قابل اعتماد نبودند و حتی بعد از بیست سال از تولید آنها در فروشگاههای مختلف دستگاهی برای آزمایش لامپهای خلاء بفروش می رفت تا مردم از آنها برای آزمایش لامپ های خلاء تلویزیون هایشان استفاده کنند. تلویزیون ها تنها از یک مجموعه ۲۰ تایی از لامپ های خلاء استفاده می کردند و بزرگترین مجموعه لامپ خلاء استفاده شده در دستگاههای الکتریکی آن زمان ۱۶۰ عدد بود. همین عوامل باعث شده بود که بزرگترین عرضه کننده تیوب های خلاء (vacuum tube) آن روزها با نام RCA ایده کار همزمان ۱۸۰۰۰ لامپ (تیوپ) خلاء را غیر محتمل بداند و از مشارکت در پروژه انیاک خودداری کند، اما بدلیل مشارکت های زمان جنگ این پشتیبانی صورت گرفت. اکرت مشکل قابلیت اطمینان تیوب های خلاء را با طراحی بسیار دقیق مدارات تا حد زیادی حل کرد. دقت اکرت در طراحی مدارات انیاک به هدی بود که وی قبل از طراحی مدارات ابتدا یک آزمایش جالب در مورد کابل های مورد استفاده در انیاک انجام داد: او چندین موش آزمایشگاهی را برای چند روز در حالت گرسنگی قرار داد و سپس انواع کابلهای در دسترس را در معرض آنها قرار داد تا اشتها و میل آنها برای خوردن کابلهای خاص را بدست آورد تا از مقاوم ترین و کم ریسک ترین نوع کابل برای طراحی مدارات استفاده کند. به هر حال با وجود ۱۸۰۰۰ لامپ خلاء انیاک فقط قادر بود ۲۰ عدد را در یک زمان ذخیره کند و به لطف حذف قطعات مکانیکی در طراحی آن، باعث شده بود تا انیاک بسیار سریعتر از مارک ۱ (Mark I) عمل کند. شکل زیر لامپ های خلاء را در انیاک نشان می دهد.

اجرای عمل ضرب که در مارک ۱ به ۶ ثانیه زمان نیاز داشت حالا در انیاک در ۲٫۸ هزارم ثانیه صورت می پذیرفت. سرعت سیکل ساعت اینیاک ۱۰۰۰۰۰ سیکل در ثانیه بود. برای مقایسه بهتر است بدانید که امروزه (۲۰۱۲ میلادی) سرعت معمول بسیاری از پردازشگرهای خانگی تا ۴۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ سیکل در ثانیه می رسد. اجرای اولین مسئله کامل توسط انیاک ۲۰ ثانیه طول کشید. پاسخ بدست آمده قابل مقایسه با اجرای یک مسئله ۴۰ ساعته در یک ماشین حساب مکانیکی بود. پس از هزینه نیم میلیون دلاری ارتش آمریکا برای انیاک اولین وظیفه مهم انیاک محاسبه این موضوع بود که آیا ساخت بمب هیدروژنی امکان پذیر است یا نه (البته طراحی و ساخت بمب اتمی اورانیومی در طی دوران جنگ، قبل از ساخت انیاک صورت گرفته بود). پس از گذشت شش هفته و جویدن نیم میلیون کارت پانچ توسط انیاک، نتیجه دوست نداشتنی انیاک بدست آمد و این دستگاه در خروجی اعلام کرد که ساخت بمب هیدروژنی امکان پذیر است. اولین برنامه کلاسبندی شده انیاک تا به امروز نیز نگه داری شده است.

---

تاریخچه کامپیوتر ها و ایجاد نسل ( Generation ) در آن ها

دوره تکامل کامپیوتر را به پنج نسل تقسیم می کنند که هر نسل ویژگی خاص خود را دارد. کامپیوتر های امروزی که به عنوان آخرین نسل کامپیوتر ها شناخته می شوند، برای رسیدن به این مرحله، مراحل گوناگونی رو طی کردند که به هر یک از این مراحل یک نسل (Generation) می گوییم. بعد از جنگ جهانی دوم، جنبش و تحرک جدیدی برای ساختن ماشین های سریعتر و قویتر به وجود آمد و این به خاطر درگیری روزافزون بشر به کارهای اداری و تجاری با حجم زیاد و محاسبات پیچیده و وسیع علمی بود.

نسل اول کامپیوترها

در سال 1952 اولین کامپیوتری که قادر به ذخیره کردن برنامه بود به نام ادواک(EDVAC)، توسط دکتر نیومن(Dr.John Von Neumann) ، ساخته شد که اساس کامپیوترهای امروزی قرار گرفت. در سال 1948 کامپیوتر دیگری توسط شرکت IBM ساخته شد که سرعت عمل زیادی داشت و در سال 1954 یک کامپیوتر کوچک به نام IBM650 به بازار آمد که در ظرف 5 سال 2000 دستگاه از آن به فروش رفت(شکل زیر ).

در سال 1951، رمينگتون، UNIVAC-1 كه بزرگترين كامپيوتر آن زمان براي مقاصد بازرگانی بود را عرضه داشت. این کامپیوتر توسط «آژانس سرشماری آمریکا» و شرکت «جنرال الکتریک» ساخته شد و از نکات جالب در مورد این کامپیوتر می توان به مورد تائید قرار گرفتن «UNIVAC» توسط ژنرال آیزنهاور اشاره کرد. به طور کلی همان طور که مشخص بود نسل اول کامپیوترهای مدرن بر اساس سفارشات قبلی و برای کارهای خاص ساخته می شد. تا قبل از سال 1955 برای فعالیتهای تجاری یا کارهای علمی، کامپیوترهای ویژه ای ساخته می شد که مشخصات آنها منحصرا جوابگوی یکی از امور اداری-تجاری یا علمی بود. در آن زمان هر دستگاه برای خود یک رمز برنامه دورویی داشت که به عنوان زبان کامپیوتر شناخته می شد و نوع عملیات دستگاه را مشخص می کرد. البته این رمزها از نظر سرعت و تطبیق پذیری میان اجزا محدودیت هایی را به وجود می آورد. این سری از کامپیوترها به کامپیوترهای نسل اول (First Generation ) معروفند.

مشخصات کلی کامپیوتر های نسل اول

1. سرعت عمل آنها حدود یک هزارم ثانیه بود.
2. حافظه آنها دارای ظرفیت 2000 تا 4000 کلمه بود.
3. دارای کاربردهای ویژه تک منظوره (Special Purpose) بودند.
4. کلیه برنامه ها به زبان ماشین ، نوشته می شد.
5. در آنها لامپ خلا و رله به عنوان حافظه استفاده می شد.

اختراع ترانزیستور و نسل دوم کامپیوترها

در سال 1948، باردين، ترانزيستور را اختراع كرد ولي ده سال طول كشيد كه از سطح آزمايشگاهي به سطح استفاده صنعتي برسد. ترانزيستور، در پيشرفت صنايع الكترونيك نقش مهمي را برعهده داشت. ترانزيستور از لامپ خلاء به مراتب كوچكتر است. به انرژي كمي نياز دارد، حرارت كمتري توليد مي‌كند و ارزان‌تر نيز هست. به اين دلايل ترانزيستور به زودي جاي خود را در ساختمان كامپيوتر گشود و جايگزين لامپهاي خلاء در حافظه شد. به اين ترتيب، نسل دوم كامپيوتر به دنيا آمد. كامپيوترهايي با تعداد خانه‌هاي حافظه بيشتر و امكانات و كارآيي وسيع‌تر. ترانزيستور، كامپيوترهاي نسل دوم را كوچك‌تر و ارزان‌تر كرد. تحول مهم ديگري كه در نسل دوم كامپيوترها پديد آمد، زبانهاي برنامه نويسي كامپيوتري بود. در نسل اول كامپيوترها، از زبانهاي سطح پايين، كه در آنها آشنايي با جزئيات ماشين ضرورت داشت، استفاده مي‌شد. يعني، مجموعه‌اي از اعداد و ارقام كه كدهايي قابل فهم براي كامپيتر بود. در نسل دوم، زبانها براي كاربردهاي عمومي‌تر آماده شد. اين امر رواج استفاده از كامپيوتر در امور تجاري و اداري را سرعت بخشيد. كامپيوترهاي اين نسل، حصار دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقيقاتي را شكستند و به گونه‌اي گسترده در مؤسسات دولتي و شركهاي صنعتي و بازرگاني به كار گرفته شدند.

در اوایل دهه 1950 با ورود ترانزیستور به بازار و استفاده از آن در کامپیوتر و همچنین به کار بردن حلقه های کوچک مغناطیسی (Magnetic Core)به عنوان حافظه ، تغییرات عمده ای در کامپیوتر ها ایجاد گردید. اختراع ترانزیستور ، کامپیوتر های جدید را کوچکتر ، سبکتر و قابل اعتمادتر کرد و همچنین مصرف برق آنها را به مقدار زیاد کاهش داد. کاربرد حلقه های کوچک مغناطیسی به عنوان حافظه نیز ، سرعت فراوانی به کامپیوترها بخشید. از این زمان به بعد، شرکتهای سازنده تلاش کردند کامپیوترهایی همه منظوره به بازار عرضه کنند که جوابگوی اغلب امور تجاری و علمی باشند.اولین سری از کامپیوترهایی که ترانزیستور در آنها به کار رفته بود، در سال 1959  عرضه شد. این سری از کامپیوتر ها به کامپیوترهای نسل دوم  (Second Generation) معروف شدند. از ماشین های معروف این نسل می توان IBM 1401 ،IBM 1620 و IBM 7000 را نام برد.

کامپیوترهای نسل دوم در واقع اولین کامپیوترهایی بودند که غیر از دانشگاهها و مؤسسات تحقیقاتی ، در مؤسسات دولتی و شرکتهای خصوصی برای انجام امور غیر علمی نیز به کار گرفته شدند. در واقع از آن زمان ، کامپیوتر به عنوان یک ابزار مدیریت و پردازش داده ها در سطح وسیع، در بسیاری از کشورهای جهان به کار گرفته شد.اولین کامپیوتری که در ایران نصب گردید از نسل دوم و مدل IBM 1620  بود که در سال 1341 شمسی در کنسرسیوم نفت تهران به کار گرفته شد و همچنین سرشماری سال 1345 شمسی نیز با استفاده از کامپیوترهای نسل دوم (IBM 1401) انجام گردید. شکل زیر این کامپیوتر را نشان می دهد.

مشخصات کلی کامپیوتر های نسل دوم:

1. از ترانزیستور در آنها استفاده شد.
2. سرعت عمل آنها حدود یک میلیونیم ثانیه بود.
3. زبانهای برنامه نویسی آنها ، فوق العاده آسان بود.
4. دارای حجم بسیار کمتری بودند.
5. از حلقه های کوچک مغناطیسی به عنوان حافظه در آنها ، استفاده می شد.

نسل سوم کامپیوترها

برای ساختن کامپیوترهای سریعتر و قویتر کوششها همچنان ادامه داشت تا در اوایل 1960 اولین کامپیوتر نسل سوم (Third Generation) به بازار عرضه شد. این کامپیوتر از سری IBM 360 بود که برای ساختن آن 5 میلیارد دلار سرمایه گذاری شد که بزرگترین پروژه مالی بخش خصوصی تا آن تاریخ به شمار می رفت.این کامپیوتر که مدل های گوناگونی از نظر ظرفیت و سرعت کار داشت، در هر دو امور تجاری و علمی قابل استفاده بود. (شکل زیر).

در این دوره محصولات شرکت IBM همچنان پیشتاز بود و دستاورد های خود را با همکاری اساتید و دانشجویان دانشگاهی یکی بعد از دیگری ساخته و عرضه می کرد. IBM در سال ۱۹۶۴، رایانه System/360 خود را معرفی کرد که موفقیت‌های بسیاری را به همراه داشت( شکل زیر ).

در 1966 اولین حافظه DRAM جهان توسط “رابرت دنارد” در شرکت آی‌بی‌ام تولید شد. حافظه‌های DRAM اطلاعات را در داخل سلول‌های تک ترانزیستوری ذخیره می‌کنند. این فن‌آوری که یکی از بزرگترین دست‌آوردهای صنعت الکترونیک است راه را برای ساخت حافظه‌هایی با ظرفیت بالا و حجم کوچک باز کرد که اساس ساخت کامپیوترهای شخصی شد. امروزه نیز این حافظه‌ها پرکاربردترین حافظه‌های جهان هستند. از دیگر پروژه‌های مهم آی‌بی‌ام می‌توان به همکاری این شرکت با ناسا برای رصد مأموریت‌های فضایی از جمله اولین فرود انسان برروی ماه در سال 1969 نام برد. در ادامه دهه ۱۹۷۰ نیز آی‌بی‌ام ریزرایانه‌های غیرسازگار مختلفی را که شامل System/36 و System/38 بودند را عرضه کرد.

جدیدترین تحول در تکامل کامپیوترها، ساختن وسایل ضبط اطلاعات با قابلیت دسترسی مستقیم (Direct Access Device) در این نسل بود. به این ترتیب کاربران توانستند به هر یک از اجزا اطلاعات ذخیره شده در یک مجموعه عظیم اطلاعاتی ، در کسری از ثانیه دسترسی پیدا کنند. علاوه بر آن در این نسل از کامپیوتر ها، سعی شده که قطعات مدارها را هرچه کوچکتر و با حجم کمتر بسازند و بدین ترتیب مدارهای مجتمع (Integrated Circuits) به وجود آمدند. در ایران ، از زمان ارایه کامپیوترهای نسل سوم کاربرد کامپیوتر به سرعت توسعه یافت و مؤسسات مختلف تعدادی از آنها را نصب کردند. همچنین در این نسل نرم‌افزارها جداگانه به فروش می‌رسید و نه بعنوان بخشی از یک کامپیوتر خاص و همین امر باعث ایجاد صنعت نرم‌افزار شد.

مشخصات کلی کامپیوتر های نسل سوم :

1-‌ استفاده از مدارات‌مجتمع (‌ICها) یا تراشه ((Chip  و استفاده از حافظه‌های نیمه‌هادی (مدارات‌مجتمع یا Integrated Circuits شامل تعداد زیادی ترانزیستور و دیگر المان‌های الکتریکی است).

2- بدلیل استفاده از تراشه حجم این کامپیوترها کمتر و ظرفیت حافظه چند برابر شد.

3- هماهنگی بیشتر نرم‌افزار با سیستم‌عامل.

4- استفاده از وسایل ضبط اطلاعات با دسترسی مستقیم.

5- اجرای همزمان چند برنامه با یکدیگر.

6- بکارگیری زبان‌های سطح بالا.

7- استفاده از روش On-Line.

8– قدرت ارتباط با نقاط دور و متعدد و همچنین ایجاد سازگاری بیشتر با یکسری از کامپیوترها.

9- ساخت رایانه‌های محاوره‌ای و چند کاربره در این نسل.

تاسیس شرکت اینتل

امروزه ریزپردازنده‌ها به قدری زندگی ما را تحت تاثیر خود قرار داده‌اند که حتی تصور اینکه جهان قبل از اختراع آن‌ها چگونه بوده، دشوار است. در سال ۱۹۶۰، کامپیوترها فضایی به اندازه‌ی یک اتاق را اشغال می‌کردند و به قدری گران قیمت بودند که تنها در اختیار تعداد کمی از آزمایشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ قرار داشتند. توسعه‌ی مدارهای مجتمع در اواسط دهه‌ی ۶۰ میلادی توسط رابرت نویس (از بنیان‌گذاران اینتل) باعث شد مدارهای الکترونیکی بتوانند در ابعادی کوچک بر روی یک چیپ سیلیکونی قرار بگیرند، هرچند ادغام ترانزیستورها در سیلیکون در مقیاس بالا هنوز تجاری نشده بود. هم اکنون شرکت اینتل بزرگ‌ترین شرکت ساخت ریز پردازنده از لحاظ تولید، درآمد و سهم بازار در جهان است. این شرکت در سال ۱۹۶۸ توسط رابرت نویس، گوردون مور (مبدع قانون مور) و اندرو گروو در سانتا کلارای کالیفرنیا تاسیس شد. اینتل اولین چیپ تجاری ریزپردازنده را در سال ۱۹۷۱ معرفی کرد و از آن زمان تا کنون با نوآوری‌های خود، نقش به سزایی در رشد صنعت کامپیوتر ایفا کرده است. معماری x86 در سال ۱۹۷۸ توسط این شرکت توسعه داده شد که هنوز هم متداول‌ترین معماری پردازنده‌های کامپیوترهای شخصی در جهان است.

اینتل در ابتدا طیف وسیعی از محصولات سخت افزاری را تولید می‌کرد و تا فرا رسیدن «انقلاب کامپیوترهای شخصی»، تمرکز اصلی شرکت بر روی تولید پردازنده نبود. هرچند اینتل هنوز هم محصولاتی چون چیپست مادربرد، کارت شبکه، مدارهای مجتمع و درایو حالت جامد (SSD) تولید می‌کند، اما این پردازنده‌ها هستند که بخش اصلی تجارت این شرکت را به خود اختصاص می‌دهند. جالب است بدانید نام intel علیرغم تشابه با کلمه‌ی intelligence، ترکیبی از ابتدای کلمات integrated و electronics است.

نسل چهارم کامپیوتر ها

در سال های 1970 تا 1975 تکنیکهای جدیدتری در ساخت و بهره گیری از کامپیوترها به کار برده شدکه بسیاری از دست اندرکاران آن را نسل چهارم نامیدند. مهمترین تغییرات در سخت افزار کامپیوترهای نسل چهارم،به کارگرفتن مدارهای مجتمع با تراکم زیاد وتراکم خیلی زیاد است. در نسل سوم از تراکمSSI(Small Scale Integration) و (Scale IntegrationMedium)MSI یعنی تراکم کم و تراکم متوسط بهره گرفتند ولی درنسل چهارم از تراکم (Scale IntegrationLarge)LSI( Scale IntegrationVery Large) VLSI و (Ultra Large Scale Integration)ULSI یعنی تراکم بالا ، خیلی بالا وفوق العاده بالا بهره می گیرند. نسل چهارم همچنین از حافظه نیمه هادی (Semiconductor) ومیکرو پروسسور (Microprocessor) ، سیستم های محاوره ای (Interactive System) ، پردازش مستقیم و شبکه های کامپیوتری (Computer Network) بهره جسته است. توسعه و پیشرفت سخت افزار کامپیوترهای فعلی، در مقایسه با نسلهای قبلی با بررسی چند عامل نظیر سرعت ، اندازه، هزینه و ظرفیت حافظه روشن می گردد.

همزمان با پیشرفت ترانزیستورها صنعت کامپیوتر نیز پیشرفت به سزایی داشت. در دهه 70 ایجاد فن‌آوری مدارهای مجتمع منجر به ساخت ریزپردازنده‌هایی نظیر اینتل 4004 شد. از اوایل دهه 70 با سرعت گرفتن پیشرفت صنعت کامپیوتر، محصولات آن از فضای لابراتوارهای دانشگاهی خارج شد و در دسترس مردم قرار گرفت. تاجایی که در اوایل دهه 80 وسایلی نظیر دستگاه‌های ضبط و پخش ویدئو و حتی ماشین‌های ظرفشویی و لباسشویی هم به میکروکنترل هایی مجهز شدند که براساس ریزپردازنده‌ها ساخته می‌شوند. در اوایل دهه 70 میلادی شرکت HP کامپیوتر کاملی به نام BASIC طراحی کرد که اولین نسل کامپیوترهای شخصی بود. این کامپیوتر با دارا بودن نمایشگر، کیبور و پرینتر شباهت زیادی به کامپیوترهای مدرن فعلی داشت. در 1973 شرکت زیراکس کامپیوتر شخصی دیگری به نام Alto ساخت که دارای یک رابط گرافیکی (GUI) بود. این رابط گرافیکی الهام بخش ساخت کامپیوترهای مکینتاش و مایکروسافت ویندوز بود. در 1975 شرکت آی‌بی‌ام کامپیوتر مدل 5100 خود را تولید کرد ( شکل زیر ).

مشخصه این کامپیوتر قابلیت برنامه نویسی در محیط BASIC و APL بود. از آن زمان معماری کامپیوترهای آی‌بی‌ام به استانداردی برای صنعت کامپیوتر تبدیل شد.

تولد اولین ریزپردازنده‌ها : اینتل 4004 و 8008

ریزپردازنده‌ی 4004 در اواخر سال ۱۹۷۱ معرفی شد. جالب است بدانید اصطلاح ریزپردازنده در زمان معرفی 4004 هنوز به وجود نیامده بود و اندکی بعد از معرفی این محصول به بازار برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. 4004 از سال ۱۹۷۱ تا سال ۱۹۸۱ تولید می‌شد و علاوه بر اینکه اولین پردازنده‌ای محسوب می‌شود که به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت، اولین CPU کامل که بر روی یک چیپ قرار داشت نیز به شمار می‌رود. این چیپ در پوششی سرامیکی و ۱۶ پین قرار داشت و سرعت کلاک اولیه‌ی آن ۱۰۸ کیلوهرتز بود که در مدل‌های بعدی تا ۷۴۰ کیلوهرتز افزایش یافت. 4004 که با تکنولوژی ساخت ۱۰ میکرومتری (۱۰,۰۰۰ نانومتر) تولید می‌شد، از ۲۳۰۰ ترانزیستور استفاده می‌کرد و توان پردازشی آن هفت صدم MIPS (میلیون دستور در ثانیه) بود.

4004 حدود ۲۰۰ دلار قیمت داشت و قدرت پردازشی آن برابر با اولین کامپیوتر الکترونیکی، ENIAC، بود. برای مقایسه، ENIAC که در سال ۱۹۴۶ ساخته شده بود، با استفاده از ۱۸ هزار لامپ خلاء، فضایی به اندازه‌ی ۸۵ متر مکعب را اشغال می‌کرد. 4004 قادر بود در هر ثانیه ۶۰ هزار عملیات انجام دهد که در آن زمان پیشرفت بزرگی در صنعت کامپیوتر به شمار می‌رفت. در سال 1972 اولين كارخانه از مجموعه كارخانه ها و تاسيسات بين المللي خود را در شهر پنانگ مالزي احداث كرد.اين كارخانه خبر ساخت اولين ميكروپروسسور هشت بيتي دنيا(پردازنده 8008)را منتشر كرد. پردازنده‌ی ۸ بیتی 8008 با سرعت کلاک ۰.۵ تا ۰.۸ مگاهرتز و بهره‌مندی از ۳۵۰۰ ترانزیستور به عنوان جایگزینی برای 4004 معرفی شد. 8008 و 4004 هر دو نقش مهمی در پیدا کردن بازار جدید برای محصولات اینتل داشتند. برای اولین بار در تاریخ، قدرت پردازشی کامپیوترها با قیمتی مقرون به صرفه برای استفاده توسط طیف وسیعی از افراد در دسترس بود. اولین ترازوهای دیجیتال در فروشگاه‌های مواد غذایی پدیدار شدند و چراغ‌های راهنماییِ مجهز به پردازنده، ترافیک را به شکل بهینه‌تری کنترل می‌کردند. میکروکامپیوترهای جدید همه چیز از صنعت پزشکی گرفته تا فست فودها، سیستم رزرو ایرلاین‌ها و حتی پمپ‌ بنزین‌ها را دستخوش تغییر اساسی کرده بودند.

مسير پيشرفت و تكامل اينتل روز به روز كامل تر، منسجم تر و سريع تر مي شود. اين شركت در سال 1974 پردازنده معروف 8080 با ۴۵۰۰ ترانزیستور، فناوری ساخت ۶ هزار نانومتری و سرعت کلاک ۲ مگاهرتز را به جهان معرفي مي كند. پردازنده اي كه براي اولين بار در چراغ هاي راهنمايي و صندوق هاي فروشگاه ها استفاده شد. اما انقلاب بزرگ اينتل در سال 1975 اتفاق مي افتد. توليد كامپيوتر شخصي Altair 8800 با استفاده از پردازنده Intel®8080 ( شکل زیر ) این پردازنده به علت استفاده در کامپیوتر Altair 8800 و موشک‌های کروز AGM-86 ساخت بویینگ به شهرت رسید؛ هرچند هیچکدام از این پردازنده‌ها در مقیاس قابل توجه به فروش نرسیدند.

علیرغم کاربرد پردازنده‌ها و میکروکامپیوترهای جدید در طیف وسیعی از مشاغل، هنوز هم نه اینتل و نه مشتریان فکر نمی‌کردند که کامپیوترها روزی به وسیله‌ای همه‌گیر و مورد نیاز هر خانه تبدیل شود. یکی از مدیران سابق اینتل خاطره‌ی جالبی در این زمینه دارد. او می‌گوید: “در اواسط دهه‌ی ۷۰ میلادی شخصی نزد من آمد و ایده‌ای ارائه داد که اساساً یک کامپیوتر شخصی محسوب می‌شد. ایده‌ی او این بود که یک پردازنده‌ی 8080 را به همراه کیبورد و یک مانیتور در یک بسته بندی، برای مصرف خانگی به فروش برسانیم. من بلافاصله از او پرسیدم: «این دستگاه به چه دردی میخورد؟» و تنها جوابی که به ذهن آن شخص رسید این بود که زنان خانه‌دار می‌توانند از آن برای نگهداری دستور پخت غذا استفاده کنند. خود من هیچ کاربرد مفیدی در کامپیوترهای شخصی نمی‌دیدم و برای همین هیچگاه چنین طرح‌هایی را جدی نگرفتیم و دوباره به آن فکر نکردیم.”

در سال 1978 اينتل دهمين سالگرد تاسيس خود را جشن مي گيرد، در حالي كه بيش از ده هزار كارمند در اين شركت فعاليت مي كنند و اين براي اقتصاد نه چندان نابسامان آن روزها يعني يك اتفاق واقعاً نادر كه نشان از مديريت درست و كارآمد دارد. سال بعد يعني 1979، اينتل وارد فهرست Fortune500 مي شود و اين يعني حركت با سرعت نور به سمت برتري. در اين فهرست، اينتل مقام 486 را داراست و عنوان قهرمان تجارت دهه هفتاد را دريافت می كند.در همان سال نيز مدال ملي علمي سال را به باب نويس اهدا مي كنند.مسير ترقي همچنان ادامه پيدا مي كند و در سال 1988 جشن بيستمين سال تاسيس و بيست سال پيشرفت برگزار مي شود. در همين سال اينتل وارد تجارت حافظه هاي فلش شده و فناوري نويني را به عنوان EPROM Tunnel Oxide ETOX ابداع و همچنين بنياد اينتل را با اهداف كاملاً بلندپروازانه تاسيس مي كند.

شروع همکاری استیو جابز و استیو وزنیاک

استیو جابز ( steve jobs ) و استیو وزنیاک ( steve wozniak ) بنیان گذاران شرکت Apple هستند که همه طرفداران تکنولوژی این دو را می شناسند. این دو پس از اخراج شدن در دانشگاه ، شرکت اپل را تاسیس کردند. اما جابز و وزنیاک از سال 1971 همدیگر را می شناختند. به طوری که همکاری بین جابز و وزنیاک به سال ۱۹۷۱ برمی‌گشت زمانی که این دو از طریق دوستی مشترک با یکدیگر آشنا شدند. استیو‌های داستان، یکدیگر را در یکی از کلاب‌های کامپیوتری ملاقات کردند. در این کلاب‌، علاقه‌مندان به رایانه‌ها در گاراژی که در منلوپارک کالیفرنیا بود، گرد هم می‌آمدند. این دو یک هدف مشترک داشتند: ساده کردن رایانه‌ها برای همه.

هر دوی این افراد در سال ۱۹۷۲ کسب و کاری را به راه انداختند و دستگاهی با نام بلوباکس به فروش می‌رساندند. با استفاده از این دستگاه کاربر می‌توانست تماس تلفنی از راه دور از طریق شبکه‌ی اپراتور AT&T برقرار کند که البته این کار به صورت غیرقانونی صورت می‌گرفت. جابز در مصاحبه‌ی خود در سال ۱۹۹۵ در مورد این دستگاه گفت: “این اتفاق واقعا یک معجزه بود چرا که دو نوجوان با هزینه‌ای ۱۰۰ دلاری دستگاهی ساخته بودند که می‌توانست زیرساخت ۱۰۰ میلیارد دلاری مخابرات در کل دنیا را کنترل کند. این تجربه، قدرت ایده‌ها را به ما آموخت، به جرات می‌گویم که اگر بلوباکس نبود امروز اپلی نیز وجود نداشت.”

همان طور که انتظار می‌رفت، بلوباکس توانست نظر بسیاری از افراد به خصوص مجرمان را به سمت خود جلب کند و جابز و وزنیاک موفق به فروش تعداد زیادی از این دستگاه‌ها شدند و ۶۰۰۰ دلار پول بدست آوردند. البته این دو پس از تحقیقات گسترده‌ی پلیس دست از فروش این دستگاه‌ها برداشتند. در سال ۱۹۷۴ میلادی، وزنیاک جابز را که به تازگی از سفر خود به هند بازگشته بود، دعوت به همکاری در Homebrew Computer Club کرد. وزنیاک ابتدا به جابز که در آن زمان در حال کار در آتاری بود، در انجام کارها کمک می‌کرد اما این دو پس از مدتی شروع به کار بر روی کامپیوتر شخصی کردند.

ساخت اولین کنسول بازی توسط کمپانی آتاری

کوچکتر و ارزان تر و قابل دسترس شدن کامپیوترها این امکان را فراهم می کرد تا عموم مردم بتوانند از قابلیت کامپیوترها استفاده کنند. به تدریج توسعه و تولید کامپیوترها از انحصار دولت ها و شرکت های بازرگانی خارج شده و در اواسط دهه هفتاد شکل عمومی تری به خود گرفت. با کوچکتر شدن کامپیوترها برنامه های نرم افزاری کامل تر و ساده تری به بازار آمد که استفاده از آنها به تخصص خاصی نیاز نداشت و از طریق این برنامه ها امکانات بیشتری برای کاربران کامپیوتر فراهم شد. در اوایل دهه هشتاد شرکت هایی با هدف ساخت بازی های کامپیوتری ایجاد شده و موجب شدند محبوبیت بیشتری بر استفاده از کامپیوترها در خانه ها ایجاد شود. نخستین محصول آنها نیز آتاری «۲۶۰۰ Atari» بود که در زمان خود بسیاری از کاربران را به سوی خود جذب می کرد. شکل زیر این پلتفورم را نشان می دهد.

داستان تولد بزرگترین شرکت نرم افزاری جهان یعنی مایکروسافت

بیل گیتس بعد از مطالعه شماره اول ژانویه ۱۹۷۵ مجلهٔ Popular Electronics که حاوی اطلاعاتی در مورد Altair ۸۸۰۰ بود ، با MITS که سازنده آن میکرو کامپیوتر بود تماس گرفت و آنان را از ساخت نرم‌افزار برنامه‌نویسی برای Altair 8800 که نام آن را بیسیک (BASIC) گذاشته بودند، مطلع ساخت. این در حالی بود که بیل گیتس تا آن زمان نه یک سیستم Altair و نه حتی یک مترجم ساده داشت. اما با این حال در طول هشت هفته قبل از تحویل اولیه نرم‌افزار ، او و آلن یک برنامهٔ مفسر نوشتند. مترجم در اجرای آزمایشی کار کرد و MITS پذیرفت تا BASIC را بخرد و Altair BASIC را روانهٔ بازار کند. گیتس دانشگاه (هاروارد) را رها کرد و به آلبوکرکی در نیومکزیکو یعنی جایی که MITS قرار داشت رفت و مایکروسافت را در آنجا تأسیس کرد. نام مایکروسافت (Microsoft) اولین بار توسط بیل گیتس در نامه ای که در ۲۹ نوامبر ۱۹۷۵ به پل آلن نوشت، به کار برده شد، و در ۲۶ نوامبر 1976 به عنوان علامت تجاری ثبت شد.

اولین دفتر بین‌المللی مایکروسافت در اولین روز نوامبر سال ۱۹۷۸ میلادی در ژاپن با نام ASCII Microsoft (با نام فعلی Microsoft Japan) تأسیس شد. در ۱ ژانویه ۱۹۷۹ شرکت از آلبوکرکی به مکان جدیدش در بلویو (Bellevue) در واشینگتن منتقل شد. استیو بالمر در سال ۱۹۸۰ به شرکت پیوست و بعداً با مدیرعاملی بیل گیتس هم موافقت کرد. مایکروسافت اولین سیستم‌عامل خود را در ۱۹۸۰ به بازار عرضه کرد. این سیستم‌عامل، که نسخهٔ تغییر یافته‌ای از یونیکس (Unix) بود با کسب اجازه از شرکت ای-تی-اند-تی (AT&T) با عنوان زی نیکس (Xenix) به بازار فرستاده شد. زی نیکس خیلی فراگیر نبود و در ابتدا فقط توسط نرم‌افزارسازها مورد استفاده قرار می‌گرفت. مایکروسافت ورد با عنوان اصلی مولتی-تول ورد (Multi-Tool Word) به خاطر رواج ایدهٔ «هر چه می‌بینی، همان را می‌گیری» معروف شد. ورد همچنین اولین برنامه‌ای بود که قابلیتهایی همچون نمایش متن‌های بولد (Bold) را داشت. اولین بار کپی‌های مجانی نسخه نمایشی مایکروسافت ورد به همراه شماره نوامبر ۸۳ مجله پی سی ورد (PC World) توزیع شد، و با این کار مایکروسافت ورد (Microsoft Word) اولین برنامه ای شد که بر روی دیسک همراه یک مجله پخش شد. اگر چه زی نیکس هیچگاه مستقیماً به فروش عمومی نرسید با این حال اجازه فروش آن به تعداد زیادی از سازندگان تجهیزات اصلی (OEM) داده شد. در میانهٔ دههٔ ۸۰ میلادی مایکروسافت به طور کامل از تجارت یونیکس خارج شد. اما موفقیت اصلی مایکروسافت، با سیستم‌عامل داس (Dos: Disk Operating System) اتفاق افتاد، بعد از مذاکرات بی حاصل با Digital Research، آی‌بی‌ام (IBM) قراردادی با مایکروسافت بست تا نسخهٔ جدیدی از سیستم‌عامل سی‌پی‌ام (CP/M) را برای کامپیوترهای شخصی آی‌بی‌ام تهیه کند. مایکروسافت برای این کار یک سیستم‌عاملی مشابه سیستم‌عامل سی‌پی‌ام با نام 86-DOS را از شرکت Seattle Computer Products و تیم پترسن با قیمتی کمتر از ۵۰ هزار دلار خرید. آی‌بی‌ام هم نام آن را به PC-DOS تغییر داد. به خاطر قوانین کپی رایتی که متوجه سی‌پی‌ام بود، آی‌بی‌ام سی‌پی‌ام (CP/M) را با قیمت ۲۵۰ دلار در کنار پی‌سی-داس(PC-DOS) که ۴۰ دلار قیمت داشت به بازار عرضه کرد، و سرانجام پی‌سی-داس به خاطر قیمت کمترش به استاندارد تبدیل شد. حوالی سالهای ۱۹۸۳ مایکروسافت با همکاری چند شرکت دیگر کامپیوتری خانگی با نام MSX را به بازار عرضه کرد که نسخهٔ DOS مخصوص مایکروسافت، با نام MSX-DOS را اجرا می‌کرد، که در ژاپن، اروپا و آمریکای جنوبی بسیار پرطرفدار شد. چندی بعد پس از این که شرکت Columbia Data Products با موفقیت بایوس (BIOS) آی‌بی‌ام را شبیه‌سازی کرد، بازار شاهد افزایش چشمگیر کامپیوترهای شخصی مشابه IBM از طرف شرکتهایی همچون Eagle Computer و Compaq بود. معامله مایکروسافت با آی‌بی‌ام به آن اجازه می‌داد که امکان توزیع و فروش نسخهٔ DOS مخصوص خود یعنی MS-DOS را داشته باشد، به همین دلیل مایکروسافت با فروش سیستم‌عامل خود در بازار داغ سیستم‌عامل برای کامپیوترهای مشابه IBM از یک شرکت کوچک به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نرم‌افزاری در صنعت کامپیوترهای خانگی تبدیل شد. با عرضه موشواره ی مایکروسافت در دوم مه ۱۹۸۳ مایکروسافت تولیدات خود را توسعه بخشد، ادامهٔ این توسعه با ایجاد قسمتی برای نشر کتاب به نام Microsoft Press در یازدهم جولای همان سال همراه بود.

در ۲۰ نوامبر سال ۱۹۸۵، مایکروسافت اولین نسخهٔ مایکروسافت ویندوز با نام ویندوز 1 ، که در واقع نسخه‌ای گرافیکی از سیستم‌عامل «MS-DOS» بود را به بازار ارائه کرد. این نسخه ویندوز ۱ بیش‌تر از این که سیستم عاملی کامل باشد واسط تعاملی گرافیکی برای DOS بود. از راه رسیدن ماوس و محیط پنجره‌ها آن را قابل دسترس‌تر می‌ساختند اما نمایش گرافیکی آن بسیار ابتدایی بود؛ ولی چند مورد کلاسیک چون برنامه‌های Paint,Notepad، ماشین حساب و یا ساعت را در آن می‌یابیم. هنوز بازی‌ای جز یک بازی که استیو بالمر در تبلیغی جعلی از آن تمجید کرد در این ویندوز موجود نبود. از نظر واسط تعاملی نیز هیچ دکمه‌ای برای بستن پنجره وجود نداشت و این کار حتماً باید توسط منوی کشویی انجام می‌شد. نسخه ویندوز ۱ در ایالات متحده آمریکا عرضه شد و با موفقیت و یا مخالفت‌هایی روبه‌رو شد. بعد از یک سال انتظار، نسخهٔ ۱٫۰۲ ویندوز موفق فتح بازارهای بین‌المللی شد. در آمریکا این سیستم عامل به مبلغ ۹۹ دلار یعنی معادل ۲۰۱۶ دلار در سال ۲۰۱۵ (با احتساب تورم و بر اساس دفتر امار نیروی کار) فروخته می‌شد.

iAPX 86، اولین پردازنده‌ی ۱۶ بیتی

پردازنده‌ی 8086 اینتل که با نام iAPX 86 نیز شناخته می‌شد، اولین پردازنده‌ی ۱۶ بیتی تجاری اینتل بود. این چیپ همچنین آغازی بود بر عصر پردازنده‌های x86. با داشتن ۲۹ هزار ترانزیستور و ساخته شده با فناوری ۳ هزار نانومتری، 8086 از سرعت کلاک ۵ تا ۱۰ مگاهرتز بهره می‌برد و قدرت پردازشی آن ۰.۷۵ MIPS بود. این پردازنده در کامپیوتر PS/2 ساخت IBM استفاده می‌شد.

IBM 5150 که به عنوان اولین کامپیوتر شخصی (PC) تاریخ در نظر گرفته می‌شود، از پردازنده‌های ۵ تا ۸ مگاهرتزی 8088 اینتل استفاده می‌کرد. این پردازنده‌ها بسیار شبیه به 8086 بودند، تنها با این تفاوت که باس داخلی آن‌ها ۸ بیت بود. همکاری اینتل و IBM برای ساخت این کامپیوتر هم داستان جالبی دارد. مهندسان اینتل مجبور بودند تا بدون اینکه اطلاعات فنی خاصی از کامپیوتر IBM به دست بیاورند، این شرکت را مجاب به استفاده از پردازنده‌های اینتل کنند. یکی از مهندسان اینتل آن دوران را اینگونه به یاد دارد: “همه چیز بسیار مرموز بود. وقتی ما برای ارائه‌ی پشتیبانی فنی نزد IBM می‌رفتیم، آن‌ها متخصصان ما را در یک سمت، و متخصصان خودشان را با محصول اولیه در سمت دیگر یک پرده‌ی سیاه قرار می‌دادند. ما از آن‌ها سوال می‌پرسیدیم که چه اتفاقی افتاده است و آن‌ها از آن سمت پرده برایمان تعریف می‌کردند. سپس ما مجبور بودیم بدون اینکه محصول را ببینیم راه حلی برای مشکل پیدا کنیم. اگر خیلی خوش شانس می‌بودیم، به ما اجازه می‌دادند تا با عبور دادن دست‌هایمان از پرده و لمس آن «محصول»، متوجه شویم که مشکل از کجا است.”

در نهایت، قرارداد بین IBM و اینتل برای استفاده از پردازنده‌های 8088 منعقد شد. این قرارداد باعث می‌شد تا سود سرشاری به سمت اینتل سرازیر شود، اما همچنان هیچکس احتمال این را نمی‌داد که تجارت کامپیوترهای شخصی روزی تا این حد گسترش پیدا کند. یکی از مهندسان فروش اینتل در آن زمان می‌گوید: “در آن زمان، خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی‌ها بر روی فروش ۱۰ هزار واحد پردازنده در سال حساب می‌کردند. هیچکس فکرش را نمی‌کرد که حجم فروش کامپیوترهای شخصی به رقم ده‌ها میلیون واحد در سال برسد.”

در سال ۱۹۸۲، اینتل پردازنده‌ی 80186 را عرضه کرد که آن هم بر مبنای 8086 بود، اما با استفاده از فناوری ساخت ۲ هزار نانومتری ساخته شده بود و با داشتن سرعت کلاک ۶ مگاهرتزی، توان پردازشی آن به ۱ MIPS رسیده بود. کامپیوتر Tandy 2000 اولین کامپیوتری بود که از 80186 استفاده می‌کرد.

iAPX 432، اولین پردازنده‌ی ۳۲ بیتی

پردازنده‌ی iAPX 432 یکی از معدود پردازنده‌های اینتل به شمار می‌رود که با شکست مواجه شد و اینتل با صحبت نکردن درباره‌ی آن سعی دارد خاطره‌ی بد آن را به فراموشی بسپارد. به جز iAPX 432، پردازنده‌هایی مانند i860/i960 در اوایل دهه‌ی نود میلادی و پردازنده‌های Timna در سال ۲۰۰۰ نیز با طراحی بد خود به سرنوشت i860/i960 دچار شدند.

iAPX 432 در سال ۱۹۸۱، اولین پردازنده‌ی ۳۲ بیتی اینتل محسوب می‌شد. طراحی iAPX 432 در زمان خودش بسیار پیچیده به شمار می‌رفت، چرا که برای اولین بار قابلیت‌هایی چون مالتی تسکینگ سخت‌افزاری و مدیریت حافظه را ارائه می‌کرد. iAPX 432 که سرعت کلاک ۴ تا ۸ مگاهرتزی داشت، برای سیستم‌های بالارده طراحی شده بود و علت شکست آن قیمت بالاتر، و زمان بیشتر تولید آن نسبت به پردازنده‌های 80286 بود. در حالی که iAPX 432 در اصل به عنوان جایگزینی برای سری 8086 طراحی شده بود، پروژه‌ی تولید آن در سال ۱۹۸۲ کاملاً متوقف شد.

اینتل 80286

پردازنده‌ی 80286 اینتل با قابلیت مدیریت حافظه و سرعت کلاک ۲۵ مگاهرتزی و توان محاسباتی ۴ MIPS در سال ۱۹۹۱ به بازار آمد. این پردازنده در کامپیوترهای IBM AT و مشابه‌های آن استفاده می‌شد. تراشه‌ی آن با فناوری ساخت ۱۵۰۰ نانومتری ساخته شده بود و ۱۳۴ هزار ترانزیستور در خود جای می‌داد.

تا به امروز، پردازنده‌ی 80286 اینتل به عنوان پردازنده‌ای که بیشترین پیشرفت را نسبت به نسل قبلی خود داشته است، در نظر گرفته می‌شود. این پردازنده همچنین یکی از مقرون به صرفه ترین پردازنده‌هایی است که اینتل تا کنون ساخته است. در سال ۲۰۰۷ اینتل اعلام کرد که تنها پردازنده‌های اتم جدید می‌توانند به اندازه‌ی پردازنده‌ی 80286 که ۲۵ سال پیش معرفی شده بود، مقرون به صرفه باشند.

پردازنده‌های 376 و 386

دوران پردازنده‌های ۳۲ بیتی در سال ۱۹۸۵ با عرضه‌ی 386DX آغاز شد. هرچند اینتل پیش از این نیز پردازنده‌ای ۳۲ بیتی ساخته بود و 386DX اولین پردازنده‌ی ۳۲ بیتی به شمار نمی‌رفت، اما این پردازنده اولین CPU اینتل با معماری ۳۲ بیتی بود که توانست از لحاظ تجاری به موفقیت دست پیدا کند.

386DX با داشتن ۲۷۵ هزار ترانزیستور که با فناوری ساخت ۱۵۰۰ نانومتری ساخته شده بودند و بهره‌مندی از سرعت کلاک بین ۱۶ تا ۳۲ مگاهرتز، قدرت محاسباتی برابر با ۱۱.۴ MIPS را در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌داد. کامپیوتر DESKPRO ساخت شرکت Compaq اولین محصولی بود که از پردازنده‌ی اینتل با نام تجاری ™Intel386 استفاده می‌کرد.

در سال ۱۹۸۸، اینتل پردازنده‌ی 386 خود را با فناوری ساخت ۱۰۰۰ نانومتری به روز کرد و نام 386SX را بر روی آن گذاشت. پردازنده‌ی جدید از باس ۱۶ بیت استفاده می‌کرد و هدف از ساخت آن استفاده در کامپیوترهای دسکتاپ پایین رده و ارزان قیمت بود. اگرچه 386SX کاملاً تونایی محاسبات ۳۲ بیت را داشت، اما باس آن به منظور ساده سازی طرح بُرد مدار و کاهش قیمت به ۱۶ بیت محدود شده بود. علاوه بر ساده سازی باس، تنها ۲۴ پین به آدرس باس 386SX متصل شده بودند که عملاً این پردازنده را به استفاده از ۱۶ مگابایت حافظه محدود می‌کرد.

جالب است بدانید لینوس توروالدز، لینوکس را بر روی یک کامپیوتر مبتنی بر پردازنده‌ی 386 ساخته است. داستان هم از این قرار بوده است که وقتی لینوس متوجه شد نسخه‌ای از سیستم عامل ۱۶ بیتی مینیکس (MINIX) را که سفارش داده بود، با معماری ۳۲ بیتی پردازنده‌ی 386 چندان سازگار نیست، تصمیم گرفت سیستم عامل خودش را بنویسد!

هر دو چیپ 386SX و 386DX فاقد کمک پردازنده‌ی ریاضی بودند و به دلیل مشکلات ساخت i387، از کمک پردازنده‌ی 80287 استفاده می‌کردند.

اولین چیپ نوت‌بوک اینتل با نام 386SL در سال ۱۹۹۰ از راه رسید. طراحی این چیپ به شدت مجتمع و یکپارچه بود، بطوری که برای اولین بار حافظه‌ی کش، باس و مموری کنترلر در چیپ ادغام شده بودند. 386SL از ۸۵۵ هزار ترانزیستور با سرعت کلاک ۲۰ تا ۲۵ مگاهرتز بهره می‌برد. پردازنده‌ی 376 در سال ۱۹۸۹ و 386EX در سال ۱۹۹۴ آخرین اعضای خانواده‌ی پردازنده‌های 376/386 را تشکیل می‌دادند. هر دو این پردازنده‌ها برای استفاده در سامانه‌های نهفته (embedded systems) طراحی و ساخته شده بودند. علیرغم اینکه CPU های کامپیوترهای شخصی با متداول شدن در دهه‌ی ۹۰ میلادی عملاً باعث منسوخ شدن این دو پردازنده شده بودند، اینتل به دلیل تقاضای بازار و استفاده‌ی گسترده از این چیپ‌ها در صنایع هوافضا، تا سپتامبر سال ۲۰۰۷ به تولید خانواده‌ی پردازنده‌های 80386 ادامه داد.

---

سختی های فراوان و دستاوردهای بزرگ شرکت اپل

بیانگذاری شرکت اپل به سال 1976 باز می گردد، استیو جابز و استیو وزنیاک پس از اخراج شدن از دانشگاه این شرکت را تاسیس کردند ، در حالی که جابز و وزنیاک از سال 1971 همدیگر را می شناختند. در آن زمان وازنیاک اولین رایانه‌ی خود را ساخته بود. این رایانه یک کیبورد شبیه به دستگاه تایپ داشت و می‌شد آن را به تلویزیون متصل کرد. اما هدف اصلی وازنیاک این نبود که دنیا را تغییر دهد، بلکه بیشتر علاقه داشت خود را به‌عنوان فردی به دیگران نشان دهد که قادر است با کمترین منابع، بهترین محصول ممکن را تولید کند. جابز و وزنیاک در سال 1977 میلادی با همکاری هم ساخت کامپیوتر اپل 1 ( Apple I ) را در گاراژ خانه جابز و به صورت دستی، آغاز کردند. بعد از ساخت اپل 1 شرکت های آتاری و HP علاقه‌ای به خرید و سرمایه گذاری روی کامپیوتر اپل یک که ۶۶۶.۶۶ دلار قیمت داشت، نشان ندادند. به همین دلیل جابز، وزنیاک و رونالد وین اقدام به تاسیس شرکتی با نام اپل در پارکینگ خانه‌ی پدری جابز کردند. ثبت این کمپانی نیز در روز سوم ژانویه ۱۹۷۷ (۱۳ دی ۱۳۵۵) در کوپرتینو کالیفرنیا انجام شد. اپل کامپیوتر پس از مدتی کوتاه اولین سفارش ۵۰ عددی خود را از فروشگاه Byte Shop دریافت کرد که البته هر کدام از کامپیوترها به قیمت ۵۰۰ دلار به این فروشگاه فروخته شدند. جابز و همکارانش با اینکه مشکل مالی زیادی داشتند موفق شدند که به موقع سفارشات را تحویل دهند. تنها پس از گذشت دو هفته، وین که ۱۰ درصد از سهام شرکت را در اختیار داشت، به دلیل این که به ایده‌های جابز برای گرفتن وام‌های کلان علاقه‌ای نداشت، تصمیم گرفت که همکاری خود را با اپل قطع کند. سهام او با قیمت ۱۰۰۰ دلار خریداری شد که البته امروزه در حدود ۷۲ میلیارد دلار ارزش دارد. شکل زیر اولین نسخه دست ساز اپل 1 را نشان می دهد.

پس از آماده‌سازی سفارش فروشگاه بایت، مشکلاتی بین شرکت نوپای اپل کامپیوتر و مدیر این فروشگاه به وجود آمد که در نهایت باعث شد استیو جابز ریسک دیگری برای موفقیت به جان بخرد. در آن شرایط وی تعهد داد که رایانه‌های ساخته‌شده را کامل‌تر کند و به‌موقع به فروشگاه بایتز تحویل دهد. در واقع فروشگاه بایتز با دیدن نمونه‌ی چوبی اولیه اپل ۱ امید چندانی به فروش آن نداشت و به همین دلیل در گفتگوهای بین مدیر بایت‌شاپ و استیو جابز، قرار بر این شد که این محصول به یک رایانه‌ی کامل تبدیل شود. در همان زمان بود که رونالد وین به‌طور کامل از شرکتی که تازه با دوستان خود تأسیس کرده بود، ناامید شد و در نهایت این کمپانی را ترک کرد.

محصولی که جابز و وازنیاک آماده کرده بودند، فقط یک برد کامپیوتری بود که بدون پیش‌نیازهایش، هیچ کاری از آن برنمی‌آمد. ترل حتی نمی‌توانست این برد‌ها را تست کند و بدین منظور باید دو تبدیل‌کننده خریداری می‌کرد. از آنجا که این محصول کیبورد و یا نمایشگر نداشت، امکان انتقال اطلاعات به آن بدون لوازم مورد نیاز وجود نداشت. حتی اگر یک صفحه‌کلید به این برد اضافه می‌شد، حتی با تلاش فراوان یک برنامه‌نویس، امکان برنامه‌ریزی آن فراهم نبود؛ چراکه جابز و وازنیاک، زبان برنامه‌نویسی را روی نوار کاست یا چیپ حافظه‌ی ROM ارائه نکرده بودند. مشکل دیگری که این محصول داشت، این بود که هیچ جعبه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده بود.

امروزه  حتی شرکت‌هایی مثل رزبری‌ پای، احتمالا چنین بردی را به‌عنوان یک رایانه قبول ندارند. ترل در ابتدا به این برد هم امیدی نداشت؛ اما جابز نهایتا وی را متقاعد کرد تا به قرارداد عمل کند و مبلغ مورد نظر را به شرکت جوان اپل بپردازد. جابز پس از بگومگوهای خود با فروشگاه بایت و پس از تعهدات جدیدی که به گردن گرفته بود، به‌سختی در کنار وازنیاک و چند تن از دوستان و نیز خانواده‌ی خود کار کرد تا بتواند به‌موقع سفارش تغییریافته‌ی آن فروشگاه را تأمین کند. استیو جوان و پرانگیزه کارش را به‌خوبی انجام داد و به عهد خود عمل کرد. هنگامی که محصول تغییریافته‌ی اپل کامپیوتر برای بار دوم به بایت‌شاپ تحویل داده شد، ترل که مدیریت فروشگاه یادشده را بر عهده داشت، از آنچه مشاهده کرد بسیار  شگفت‌زده شد ( شکل زیر )

در نهایت در فاصله‌ی بین سال‌های ۱۹۷۶ تا سپتامبر ۱۹۷۷، دویست عدد رایانه‌ی اپل ۱ تولید شد. با در نظر گرفتن اینکه هر ۲۰۰ کامپیوتر اپل ۱ ساخته‌شده به فروش رفت، می‌توان این محصول را یک دستگاه موفق دانست. این رایانه باعث شد تا شرکت نوپای اپل رشد بسیار چشمگیری را تجربه کند. با موفقیتی که اپل یک بدست آورد، وزنیاک در همان سال شروع به طراحی اپل ۲ کرد. هدف این بود که کامپیوتری آماده برای عموم مردم بسازند اما همچنان نداشتن منابع مالی کافی برای انجام این کار، مشکلی بزرگ بود. سرانجام اپل در همان سال کامپیوتر اپل 2 ساخته شد.

در اواخر سال ۱۹۷۶ میلادی، مدیر اسبق اینتل، مایک مارکولا، ۹۲ هزار دلار در این کمپانی سرمایه‌گذاری کرد. به علاوه اپل کامپیوتر توانست وامی ۲۵۰ هزار دلاری از بانک دریافت کرده و سرمایه‌ای ۶۰۰ هزار دلاری برای خود دست و پا کند. با این سرمایه‌ی بزرگ کارها به روال خود بازگشت و اپل در مسیر رشد قرار گرفت. اما با وجود تلاش های جابز و وزنیاک برای عرضه محصولات اپل ، اولین کامپیوتر شخصی که در بازار مصرفی با استقبال مردم روبرو شد Commodore PET بود. شکل زیر این پلتفورم را نشان می دهد.

موفقیت این کامپیوتر شروع ساخت کامپیوترهای شخصی بود که بیشتر برپایه مفهوم نرم‌افزارهای گرافیکی طراحی شدند. در آوریل سال ۱۹۷۷، کامپیوتر اپل ۲ (Apple II) در نمایشگاه رایانه‌‌ی West Coast معرفی شد. این محصول در آن زمان رقابتی شانه‌ به شانه‌ با بزرگانی چون Commodore PET داشت. اپل 2 همانند نسل پیشین خود یک ماشین پیشگام بود که از گرافیک رنگی بهره می‌برد و حافظه‌ی آن از نوع نواری بود که البته بعدا به فلاپی ۵.۲ اینچی ارتقاء یافت. اپل ۲ می‌توانست تصاویر را در نمایشگری از نوع NTSC و با رزولوشن واقعی ۲۸۰ در ۱۹۲ پیکسل به نمایش درآورد که این مشخصه در آن زمان بسیار شگفت‌انگیز بود و این وضوح، رزولوشن بالایی محسوب می‌شد.

این شرکت در سال ۱۹۷۷ نیز اقدام به طراحی لوگوی خود کرد و بعد از آن ساخت و فروش گسترده تر اپل 2 با برند جدید آغاز شد. این کامپیوتر دارای صفحه کلیدی استاندارد، حافظه داخلی، منبع انرژی و گرافیک رنگی بود. در همان سال شرکت اپل یک درایو اکسترنال برای ذخیره‌سازی اطلاعات نیز به نام Apple Disk 2 نیز معرفی کرد. هر اپل دیسک ۲ قادر ظرفیت ذخیره‌سازی ۱۱۰ کیلوبایت داده را ارائه می‌داد و ابعادی ۵.۲۵ اینچی (فلاپی دیسک) داشت. در آن زمان اپل دیسک ۲ با قیمت ۴۹۵ دلار به فروش می‌رفت که البته قیمت آن نسبت به فلاپی درایورهای رقبا تقریبا نصف شده بود. علاوه بر این محصول یاد شده نسبت به نوارهای کاست ذخیره‌سازی، عملکرد بهتری داشت.

با این که اپل ۲ محصولی قدرتمند در زمان خود بود اما قیمت بالای آن در اوایل مانع فروش بالای این کامپیوتر شد. این شرایط با معرفی اپلیکیشن VisiCalc در سال ۱۹۷۹ میلادی تغییر کرد. این نرم‌افزار با عنوان برگه‌ای جادویی برای انجام محاسبات، معرفی شد. این اپلیکیشن ابتدا به صورت انحصاری برای اپل ۲ عرضه شد و باعث رشد سریع فروش آن شد. مردم برای اجرای اپلیکیشن VisiCalc رو به سمت خرید اپل ۲ آورده بودند. سری کامپیوترهای اپل ۲ یک موفقیت برای این شرکت بود و در طی ۱۵ سال ۶ میلیون از آن به فروش رسید. در سال ۱۹۸۰ اپل به صورت عمومی عرضه شده و وارد بازار بورس شد و هر سهم آن با قیمت ۱۴ دلار به فروش رسید. در طی یک سال ارزش کمپانی ۱۷۰۰ درصد رشد کرد و شگفتی بزرگی آفرید. جابز در مورد این موفقیت می‌گوید: کمپانی اپل در سن ۲۳ سالگی من یک میلیون دلار، در سن ۲۴ سالگی ۱۰ میلیون دلار و در سن ۲۵ سالگی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار ارزش داشت. البته این مقدار برای من مهم نبود چرا که هدف من پول نبود. چند سال بعد در سال 1980 کامپیوتر اپل 3 ساخته شد و رقابت تازه ای را با برگترین رقیب خود یعنی شرکت ای بی ام ( IBM ) آغاز کرد، اما این کامپیوتر به دلیل نقص هایی که داشت موفقیت چندانی را در بازار کسب نکرد و اپل مجبور به پس گرفتن چندین سری از این محصول شد. اپل ۳ از یک پردازنده‌ با فرکانس کاری ۲ مگاهرتز بهره می‌برد و حافظه‌ی رام آن ۴ کیلوبایت در نظر گرفته شده بود.

تولد اولین رایانه شخصی ( PC ) دارای سیستم عامل

در سال 1981 با عرضه اولین کامپیوتر شخصی آی‌بی‌ام، دوره جدیدی در کارنامه فعالیت‌های این شرکت آغاز شد. اولین مدل از کامپیوترهای شخصی آی‌بی‌ام به نام 5150 به بازار آمد و طولی نکشید که معماری کامپیوترهای آی‌بی‌ام به یکی از استانداردهای صنعت کامپیوترهای شخصی تبدیل شد. PC هنوز هم به عنوان یک استاندارد اصلی برای کامپیوترهای شخصی به شمار می‌رود و میلیاردها کاربر از آن استفاده می‌کنند. آی‌بی‌ام برای رایانه‌های شخصی خود سیستم‌عامل OS/2 را ارائه کرد. با آمدن ویندوز این شرکت سیستم‌عامل خود را از بین نبرد بلکه هر دو سیستم‌عامل را به همراه PC خود ارایه می‌کرد. IBM در سال ۱۹۸۱ اولین نسل کامیپوترهای شخصی (PC) را ساخت و در دفاتر اداری، خانه ها و مدارس مورد استفاده قرار گرفت. این کامپیوتر از پردازنده‌های ۵ تا ۸ مگاهرتزی 8088 اینتل استفاده می‌کرد. این پردازنده‌ها بسیار شبیه به 8086 بودند، تنها با این تفاوت که باس داخلی آن‌ها ۸ بیت بود. تعداد کامپیوترهای (PC) که در سال ۱۹۸۱ مورد استفاده عموم قرار گرفت ۲ میلیون بود که در سال ۱۹۸۲ به ۵/۵ میلیون رسید و در سال ۱۹۹۲ به شصت میلیون افزایش پیدا کرد و هم اکنون صدها میلیون (PC) در نقاط مختلف دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.

در آن زمان IBM برند برتری بود و با وجود این که این محصول مشخصات فنی چندان قابل توجهی نداشت و به دلیل اهمیت ندادن افراد به همین مشخصات، پس از دو سال توانست سهم قابل توجهی از بازار اپل را از آن خود کند. در همین زمان اپل اولین لرزش شدید خود را احساس کرد. در نتیجه این شرکت ۴۰ نفر از کارمندانش را اخراج کرد و تغییراتی هم در جایگاه مدیران اصلی اعمال شد. همچنین در 1982 شرکت Commodore پرفروش‌ترین کامپیوتر شخصی و کنسول بازی آن زمان را به نام Commodore 64 تولید کرد. این کامپیوتر دارای حافظه RAM شصت و چهار کیلوبایتی بود که در بین کامپیوترهای موجود در بازار آن دوره بی نظیر بود. تعداد فروش این پلتفورم به قدری بالا بود که تا سال 2016 هیچ رقیبی نداشت اما در سال 2016 پلتفورم رزبری پای از آن پیشی گرفت.

در سال ‍۱۹۸۲، کمپانی جوان مایکروسافت شروع به ساختن چند نرم‌افزار برای پروژه‌ی رمزآلود مک اپل کرد؛ اما ردموندی‌ها به طور همزمان کار بر روی یک رابط کاربری گرافیکی (ویندوز) برای رایانه‌های شخصی آی‌بی‌ام را نیز انجام می‌دادند. در سال ۱۹۸۳ یک اتفاق بسیار مهم در تاریخ اپل رخ داد. در سال 1983 شرکت اپل با اولین کامپیوتر مجهز به ماوس و سیستم عامل رابط گرافیکی با نام لیزا انقلاب بزرگی را در دنیای کامپیوترهای شخصی ایجاد کرد. جالب است که بدانید نام دختر استیو جابز لیزا بوده و در سال 1978 به دنیا آمد.

لیسا در سال ۱۹۸۳ میلادی با قیمت ۱۰ هزار دلاری وارد بازار شد و مجهز به صفحه نمایش بهتر، حافظه داخلی و اپلیکیشن مخصوص کسب و کار بود. اما این کامپیوتر موفق به جلب نظر کاربران نشد و پس از شکست لیسا ۲، اپل از ادامه دادن این سری صرفنظر کرد. همچنین در سال ۱۹۸۳ میلادی، مدیر ارشد شرکت پپسی، جان اسکالی، به عنوان مدیر عامل به شرکت اپل پیوست. استیو جابز در این انتساب نقشی مهم را ایفا کرد و در طی این اتفاقات بود که دیالوگ معروف بین اسکالی و جابز به وقوع پیوست. جابز به اسکالی گفته بود: آیا دوست داری تا آخر عمر خود آب گازدار بفروشی؟ یا می‌خواهی با من بیایی و دنیا را تغییر دهی؟

سرانجام در سال ۱۹۸۴ میلادی، رایانه‌ی شخصی مک که بسیاری از افراد مدت‌ها انتظار آن را داشتند معرفی شد. این کامپیوتر شخصی از ۱۲۸ کیلوبایت حافظه‌ بهره می‌برد و قیمت آن ۲۴۹۵ دلار تعیین شده بود. از دیگر مشخصات مک اولیه می‌توان به پردازنده‌ی ۸ مگاهرتزی آن اشاره کرد. همچنین شرکت اپل در سال 1984 سیستم عامل مکینتاش را طراحی و منتشر کرد. شرکت ادوبی هم پس از انتشار این سیستم عامل نرم افزار پیج میکر Page Maker را برای این سیستم عامل منتشر کرد و پس از مدتی با انتشار نرم افزارهای مختلف برای مکینتاش کاربران بسیاری از جمله فیلم سازان به این سیستم عامل و کامپیوترهای اپل روی آوردند. شکل زیر اپل مکینتاش را نشان می دهد.

مکینتاش به قدری پرطرفدار بود و باعث شد اپل در کمتر از ۴ ماه ۷۰ هزار دستگاه از این کامپیوتر را به فروش برساند که رقمی شگفت‌انگیز در زمان خود به شمار می‌رفت. در کنار مشخصات فنی و ظاهر مناسب، نحوه‌ی تبلیغ این دستگاه به فروش آن کمک بسیاری ‌کرد. تبلیغی که اپل در طی کوارتر سوم بازی سوپرباول سال ۱۹۸۴ میلادی به نمایش گذاشت که البته هدف آن نیز به چالش کشیدن IBM بود، تبلیغی بسیار جذاب بود و بسیاری آن را شاهکاری در صنعت تبلیغات می‌دانستند. در حالی که ابتدا همه چیز به خوبی پیش می‌رفت، شرایط با گذشت زمان تغییر کرد و اختلافاتی بین جابز و اسکالی بوجود آمد. برای مثال مکینتاش ابتدا ۱۹۹۵ دلار قیمت داشت و چند روز قبل از عرضه‌ی رسمی این قیمت توسط اسکالی به ۲۴۹۵ دلار افزایش یافت. جابز در واقع شرکتی در شرکت اپل برای خود ساخته بود و با گروهی که تشکیل داده بود در حال کار بر روی مکینتاش بود و روش مدیریت او با مدیریت کلی اپل تفاوت‌های زیادی داشت. پس از محبوبیت اولیه‌ی مکینتاش، روند نزولی این کامپیوترها آغاز شد و کار به جایی رسید که جابز از پست خود به عنوان سرپرست گروه مکینتاش برکنار شد. اما جابز میدان را خالی نکرد و حتی سعی خود را می‌کرد تا جبهه‌ای علیه اسکالی ایجاد کند. مشکلات به قدری بزرگ شدند که جابز به عنوان عضو هیئت مدیره منتسب شد تا دستی در کارهای اجرایی شرکت نداشته باشد. جابز که حالا هیچ کنترلی بر روی کارها نداشت و نمی‌توانست کار مورد علاقه‌ی خود را انجام دهد، در سال ۱۹۸۵ میلادی استعفا داد و خود کمپانی جدید به نام NeXT را پایه‌ریزی کرد.

اوضاع پس از استعفای جابز برای اپل چندان خوب پیش نرفت تا جایی که در سال ۱۹۸۸ اپل به دلیل کم شدن بیش از حد فروش مکینتاش، از مایکروسافت به دلیل نقض حقوق سمعی‌ و بصری رایانه‌ی لیزا و استفاده از دستاوردهای اپل در ویندوز ۲.۰.۳ شکایت کرد.  در همین سال بود که جابز در کمپانی نکست رایانه‌ی شخصی جدیدی را معرفی کرد. اپل نیز در سال ۱۹۸۸ فقط یک محصول به نام مک IIx را معرفی کرد که در برابر محصول ساخته شده توسط کمپانی NeXT حرفی برای گفتن نداشت. لازم به ذکر است که نکست‌کامپیوتر یک محصول ۱۲ اینچی بود که سیستم‌عامل یونیکس را اجرا می‌کرد.( شکل زیر )

اپل در پاسخ به انتقادهایی که در مورد قیمت بالای محصولات این کمپانی بیان می‌شد، در سال ۱۹۹۰ سه مدل ارزان‌قیمت از رایانه‌ی شخصی مک را معرفی کرد: مدل اول مک کلاسیک بود که قیمتی ۹۹۹ دلاری داشت. مدل دوم مک ال‌سی نام داشت و با قیمت ۲۴۰۰ دلار به فروش می‌رفت و نهایتا مدل سوم مک IIsi بود و ۳۸۰۰ دلار قیمت داشت. با وجود محدودیت‌های فنی این سه محصول، اپل موفق شد تعداد زیادی از آن‌ها را به فروش برساند و بار دیگر اعتماد سرمایه‌گذارانش را به خود جلب کند. اما همه چیز به اینجا ختم نشد و اپل نوآورانه تر از گذشته عمل کرد، این شرکت در سال 1989 میلادی موفق به ساخت اولین کامپیوتر شخصی قابل حمل در جهان شد. این کامپیوتر قابل حمل یا مک پرتابل ( Portable Mac ) سود چشمگیری را برای اپل به همراه داشت.

کامپیوتر های نسل پنجم:

نسل پنجم کامپیوترها که ایده آن اولین بار توسط ژاپنی ها در سال 1980 مطرح شد، ساختن کامپیوترهایی را پیشنهاد می کند که بتوانند بیاموزند ، استنباط کنند و تصمیم بگیرند و بطور کلی رفتاری داشته باشند که معمولا در حوزه منطق و استدلال خاص انسان قرار دارد و به عبارت ساده تر هوشمند باشند. نتیجه ی این ایده ساخت روبات ها بود که اولین نسل از کامپیوترهای هوشمند هستند. در این نسل از مدارهای مجتمع با تراکم فوق العاده بالا استفاده می شود. سرانجام در رایانه‌های ساخته شده نسل پنجم که از سال ۱۹۹۰ به بعد می باشند ، اندازه تراشه‌ها بسیار کوچکتر شده و از پردازنده‌های با تراکم خیلی زیاد در آنها استفاده می‌شود. برای کاهش هر چه بیشتر توان مصرفی پردازنده ها در این نسل تمرکز شده است. در این نسل از رایانه بجای معماری ترتیبی از معماری موازی بهره گرفته شده. پردازنده های چند هسته ای جزو این دسته قرار می گیرند. همچنین انواع میکروکنترلرها و میکروپرسسورهای دارای معماری RISC جزو این دسته هستند. کشورهای پیشرفته زیادی مانند آمریکا و ژاپن پژوهشهای زیادی برای ساخت رایانه‌های بسیار پیشرفته در گذشته و حال انجام داده‌اند. ابر رایانه‏ های در دست ساخت به نام سی ام ۵ که از ۳۲ تا ۱۶۰۰۰ پردازنده بصورت موازی بهره خواهند گرفت سرعت رایانه را تا دو برابر ترافلاپس (تریلیون عملیات اعشاری در ثانیه) خواهند رساند. یکی از ویژگی های به کار رفته در این نسل افزایش هوشمندی و به کار گرفتن الگوریتم های هوش مصنوعی در تجهیزات ساخته شده نسل پنجم می باشد.

در اوائل دهه نود میلادی، شرکت International Business Machines  یا همان IBM بزرگترین شرکت کامپیوتری جهان بود. درآمد سالیانه این شرکت در آن مقطع زمانی به بیش از ۶۰ میلیارد دلار بالغ می‌شد. اما به نظر می‌رسید سالهای طلایی برای IBM به تدریج رو به پایان می‌رود. در پایان سال ۱۹۹۱، شرکت IBM برای اولین بار ضرر ۲ میلیارد دلاری خود را ثبت کرد. این ضرر هر سال نیز افزایش یافت تا در نهایت در پایان سال ۱۹۹۳، IBM ضرر انباشته‌ای در حدود ۱۶ میلیارد دلار را اعلام کرد. زمانی که مشاوران استراتژی، وضعیت شرکت را در آن مقطع زمانی بررسی کردند، مشاهده شد که اکثر پارامتر‌های مربوط به وضعیت استراتژیک شرکت، مثبت هستند:

• سهم بازار بالا
• رضایت بالای کارکنان و برنامه‌های حمایتی خوب
• محصولات مطمئن (اگر چه الزاماً پیشتاز نبودند)
• روابط نزدیک با دولت‌های مختلف در دنیا
• منابع مالی گسترده
• کارخانجات مدرن و بزرگ در سراسر جهان

اما وقتی که استراتژیست‌ها به بررسی دلایل زیان‌دهی شرکت پرداختند، اشتباهات استراتژیک متعددی در تصمیم‌های مدیریتی شرکت آشکار شد. همین اشتباهات باعث شد تا شرکت هایی نظیر مایکروسافت و اپل به سرعت به آن برسند و گاهی هم از آن پیشی بگیرند. ارزش مالی شرکت IBM را در سال 2010 حدود 214 میلیارد دلار برآورد کردند که از شرکت 213.2 میلیاردی مایکروسافت یک پله جلوتر است. گرچه در سالهای اخیر از رقیب همیشگی خود، مایکروسافت جلو افتاده است اما همچنان از شرکت 362.1 میلیارد دلاری اپل عقب تر است. در آمد ناخالص این شرکت در سال 2010 را حدود 99.9 میلیارد دلار و درآمد خالص آن را 14.8 میلیارد دلار برآورده کرده اند.

در سال 2005 آی‌بی‌ام بخش تولید کامپیوترهای شخصی خود را به شرکت چینی Lenovo فروخت و در سال 2009 شرکت نرم‌افزاری SPSS را خریداری کرد. در سال 2009 پروژه ابرکامپیوتر آی‌بی‌ام به نام Blue Gene مدال ملی فن‌آوری و نوآوری را از رئیس جمهور آمریکا دریافت کرد. در سال 2011 یکی از کامپیوترهای هوش مصنوعی آی‌بی‌ام به نام Watson در مسابقه تلویزیونی !Jeopardy در مقابل دو فینالیست این برنامه به رقابت پرداخت. سرمایه بازار شرکت آی‌بی‌ام تا 26 نوامبر سال 2011 در بازار بورس نیویورک 208.69 میلیارد دلار اعلام شد.

مرگ نویس و کاهش شیب رشد اینتل

متاسفانه در سال 1990 باب نويس در اثر حمله قلبي از دنيا مي رود و اين خود به تنهايي مي تواند آغاز يك شوك بزرگ بر پيكره اينتل باشد. اما در همين سال، اينتل كه سال ها قبل با همكاري زيراكس (XEROX)و دي اي سي (DEC)در تكامل شبكه هاي اترنت سريع فعاليت هاي چشمگيري انجام داده بود، اولين پرينت سرور جهان را به دنياي فناوري معرفي مي كند (دستگاهي كه داراي پورت اترنت است و قابليت به اشتراك گذاري چاپگر را در شبكه به صورت يك نود شبكه اي براي كاربران ديگر فراهم مي كند).
لوگوي Intel Inside (توش اينتله!)در سال 1991 طراحي و به عنوان يك مارك تجاري براي اينتل به ثبت مي رسد.هدف از اين كار، كمك به كاربران براي شناسايي كامپيوترهاي خانگي براساس پلتفرم اينتل عنوان مي شود، اما هدف اصلي، طراحي يك مارك تجاري براي مقاصد تجاري است! پردازنده هاي خاص براي كاربردهاي خاص شايد شعار اصلي شركت اينتل در آغاز سي امين سال تاسيس آن باشد. براي كامپيوترهاي سرور Intel®Pentium®IIXEON® و براي كامپيوترهاي دستي (Handheld)، پردازنده هاي Intel®StrongARM® ارائه مي شوند.
در سال 2000 ميلادي پردازنده معروف Pentium®4 توليد و به بازار ارائه مي شوند. اينتل كه سال ها است در بازار سخت افزار شبكه فعاليت دارد، علاقمندي خود را به سمت شبكه هاي بي سيم با ارائه ميكرومعماري Intel® XScal® و همچنين ارائه كارت شبكه Intel®pRO/Wireless LAN PC Card به همه اثبات مي كند. سال 2005 ميلادي چهلمين سال انتشار قانون مور بود. « تعداد ترانزيستورهاي مجتمع در پردازنده ها در هر 24 ماه تقريباً دو برابر خواهد شد.» اين اظهارنظر كه به آن قانون مور مي گويند، بيش از چهل سال است كه هنوز اعتبار خود را دارا است. پردازنده هاي اينتل آنقدر بي عيب و نقص كار مي كنند كه حتي Apple را نيز به وسوسه مي اندازند.براي اولين بار در تاريخ شركت اپل، كامپيوتري با استفاده از پردازنده هاي اينتل ساخته و به بازار ارائه مي شود.اين اتفاق آنقدر عجيب است كه سر و صداي همه بلند مي شود، اما امتحان خود را به خوبي پس مي دهد و اين سرآغاز همكاري اينتل و اپل در مورد كامپيوترهاي Macintosh است. اين روزها از اينتل چيزهاي زيادي مي شنويم.پردازنده هاي ATOM® سرآغاز نسل جديدي از دستگاه هاي موسوم به Netbook هستند كه اين روزها براي خود بازار بزرگي دست و پا كرده اند. اينتل بزرگ است.براي اثبات بزرگي اينتل كافي است، يكبار تاريخچه اين شركت را مرور كرد. شايد نتوان اينتل را بنيان گذار پردازش ميكروپروسسوری مطرح كرد، اما به واقع مي توان گفت، دنياي پردازش به اينتل و دانشمندان آن مديون است.

تولد اولین لپ تاپ ( Laptop )

در سال ۱۹۹۱، آی‌بی‌ام با اپل و موتورولا همکاری تازه‌ای را آغاز کرد تا تراشه PowerPC را ارائه دهد. اولین سیستم‌های تحت PowerPC در سال ۱۹۹۵ معرفی شدند. (شکل زیر)

اگر چه اپل بارها سعی کرد محصولی قابل حمل را تولید کند؛ اما هیچ‌گاه این تلاش به ثمر نرسید. ولی اپل از این کار دست نکشید و سرانجام در سال ۱۹۹۱ اولین رایانه‌ی شخصی قابل حمل خود را با نام پاور بوک معرفی کرد. این محصول در واقع نسل اولیه‌ی محصولاتی است که امروز با نام لپ‌تاپ آن‌ها را می‌شناسیم. در آن سال اپل از سه مدل پاوربوک ۱۰۰، پاوربوک ۱۴۰ و پاوربوک ۱۷۰ رونمایی کرد. این دستگاه‌ها قابلیت‌هایی مثل مک ارائه می‌دادند؛ ولی وزن آن‌ها کم‌بود و این محصول نهایتا به یک استاندارد برای رایانه‌های قابل حمل مبدل شد.

کمپانی اپل در سال ۱۹۹۱ با کمپانی آی‌بی‌ام نیز همکاری‌هایی انجام دارد و یک موتور مالتی‌مدیا، یک سیستم‌عامل و رایانه‌هایی مبتنی بر پردازنده‌های RISC موتورولا را تولید کرد. پس از سال‌ها سلطه‌ی سیستم‌عامل مکینتاش، سرانجام در سال ۱۹۹۲ کمپانی مایکروسافت با انتشار ویندوز ۳.۱ توانست نظر بسیاری از کاربران را به خود جلب کند. در آن زمان سهم ۱۵ درصدی اپل با سرعتی بیشتر از دست این کمپانی خارج می‌شد.

البته یک اتفاق مهم دیگر در سال ۹۲ میلادی برای اپل رخ داد و آن هم ورود طراح جوان ۲۵ ساله و خلاقی به نام جاناتان آیو به گروه طراحی صنعتی کوپرتینویی‌ها بود. وی در طراحی محصولاتی چون مسیج‌پد ۱۱۰ فعالیت کرده و پس از شش سال حضور در اپل، به طراح اصلی آی‌مک تبدیل شد. همانطور که می‌دانیم آی‌مک یکی از نقاط عطف اپل در طراحی رایانه‌های شخصی بود. در دهه‌ی ۹۰ میلادی اپل لوازم الکتریکی بسیاری از جمله دوربین‌های دیجیتال، پخش‌کننده‌های قابل حمل سی‌دی‌های صوتی، اسپیکرها، کنسول‌های ویدئویی، سرویس آنلاین eWorld و لوازم تلویزیون را روانه‌ی بازار کرد که هیچ کدام از این محصولات موفقیتی کسب نکردند. البته در این دوران اپل شاهد رشد شرکت مایکروسافت و کامپیوترهای دارای پردازنده اینتلی نیز بود.

بازگشت موفقیت به اپل با بازگشت استیو جابز

در سال ۱۹۹۶ میلادی، مدیر عامل وقت اپل، گیل آمیلیو، تصمیم به خرید NeXT و سیستم عامل NeXTSTEP آن گرفت که در واقع جابز را به کمپانی بازگرداند که آن را بنیان نهاده بود و آمیلیو او را به عنوان مشاور خود برگزید. پس از گذشت یک سال جابز به عنوان مدیر عامل موقت انتخاب شد چرا که اپل سه سال گذشته را با شکست پشت سر گذاشته بود که این عملکرد بد باعث استعفای آمیلیو شد. در سال ۱۹۹۷ میلادی اپل فروشگاه آنلاین خود را معرفی کرد و در سال ۱۹۹۸ میلادی iMac ها روانه‌ی بازار شدند( شکل زیر ). iMac محصولی زیبا و با حجم بسیار کم بود و موفقیت بسیاری را کسب کرد. اپل با فروش ۸۰ هزار iMac توانست دوباره به سود دهی برسد.

پس از آغاز دهه‌ی جدید میلادی، اپل سیستم عامل Mac OS X را در مارس سال ۲۰۰۱ میلادی عرضه کرد. این سیستم عامل براساس BSD Unix و OPENSTEP NeXT طراحی شده و بسیار قابل اعتماد، پایدار و ایمن بود و اپل آن را غیرقابل نفوذ می‌دانست. در ماه اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی آیپاد رونمایی شد و برگی جدید در تاریخ اپل رقم زد. این پخش‌کننده‌ی قابل حمل صوتی دیجیتال، ۳۹۹ دلار قیمت داشت و در طی شش سال بیش از ۱۰۰ میلیون دستگاه از آن به فروش رسید.

در سال ۲۰۰۱ اولین فروشگاه‌های فیزیکی اپل در شهرهای کالیفرنیا و ویرجینیای آمریکا افتتاح شدند. بعد از گذشت دو سال، اپل فروشگاه آیتونز خود را معرفی کرد که در آن هر موسیقی ۰.۹۹د دلار به فروش می‌رفت. این فروشگاه توجه بسیاری را به خود جلب کرد و آٰرشیو بزرگی از موسیقی‌ها را در خود جا داده بود. در وصف محبوبیت این سرویس ذکر این نکته کافی است که تا سال ۲۰۰۸ میلادی بیش از ۵ میلیارد دانلود از این فروشگاه انجام شد.

اپل پس از ۲۰ سال استفاده از پردازنده‌های ساخت کمپانی موتورولا سرانجام در سال ۲۰۰۵ اولین مک‌های مجهز به پردازنده‌ی ساخت اینتل خود را معرفی کرد. علاوه بر این آیپادهای جدید این شرکت حالا از ویدیو پشتیبانی می‌کردند و اپل انتظار داشت همان کاربرد قبلی در بخش موزیک در بخش ویدیو نیز مورد توجه کاربران قرار گیرد. به‌همین دلیل کوپرتینویی‌ها امکان پخش ویدیو را به آیپادهای جدید خود اضافه کردند. یک‌سال بعد یعنی در سال ۲۰۰۶ کمپانی اپل تمامی مک‌های تولیدی‌اش را با پردازنده‌های اینتل روانه‌ی بازار کرد و مسلما انتخاب اینتل توسط اپل یک فرصت بی‌نظیر برای این اینتل ایجاد کرد. در سال ۲۰۰۶ میلادی اپل مک‌بوک پرو را معرفی کرد. این لپ‌تاپ دومین کامپیوتر بعد از iMac بود که مجهز به پردازنده‌ی دو هسته‌ای اینتل می‌شد. در روز معرفی شاهد نسخه‌ی ۱۵ اینچی این لپ‌تاپ بودیم اما در سال‌های آینده نسخه‌ی ۱۷ اینچی این لپ‌تاپ نیز عرضه شد. بازه‌ی بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ میلادی دورانی طلائی برای اپل رقم زد و ارزش سهام این شرکت در این بازه ده برابر شد.

در پاور‌پی‌سی قابلیتی توسط اینتل ایجاد شد تا کاربران بتوانند اپلیکیشن‌های قدیمی این رایانه‌ی شخصی را در مدل‌های جدید مجهز به پردازنده‌های اینتل نیز اجرا کنند. یکی دیگر از نتایج این اقدام اپل، امکان اجرای سیستم‌عامل ویندوز و اپلیکیشن‌های ویندوز بر روی رایانه‌های مک بود. این امکان به‌واسطه‌ی قابلیت بوت دوگانه‌ی اپل بوت‌کمپ فراهم شده بود. البته روش دیگری هم برای اجرای ویندوز و اپ‌های این سیستم‌عامل در مک وجود داشت و آن استفاده از ابزارهای مجازی‌سازی پارالل و وی‌ام‌ور بود. موفقیت آیپاد باعث شد که شایعات معرفی گوشی هوشمند توسط اپل قدرت گرفته و هر روز بیشتر از قبل مطرح شوند.

در سال ۲۰۰۷ باز هم یکی از تاریخی‌ترین لحظات در اپل سپری می‌شد. در این سال اولین نسل گوشی‌هوشمند آیفون توسط استیو جابز، مغز متفکر و خلاق اپل معرفی شد. این محصول یکی از انقلابی‌ترین محصولات فناوری در کل تاریخ محسوب می‌شود. با معرفی آیفون، روابط بین اپراتورهای موبایل و سازندگان گوشی، وارد مرحله‌ای جدید شد.

این دستگاه اولین گوشی هوشمندی با صفحه نمایش لمسی بود که نظر عموم را به سمت خود جلب کرد. معرفی این گوشی روزی است که دنیای گوشی‌های هوشمند زیر و رو شد. نسل بعدی آیفون‌ها با ورود آیفون ۳ جی اس در سال ۲۰۰۸ میلادی روانه‌ی بازار شد که البته بدنه‌ی پلاستیکی داشت و قیمت آن نسبت به اولین آیفون پایین‌تر آمده بود. علاوه بر پشتیبانی از ارتباطات اینترنت نسل سوم، این گوشی از جی‌پی‌اس و اپلیکیشن‌های ساخت توسعه‌دهندگان غیراپلی نیز پشتیبانی می‌کرد. در همان سال اپل مقام سومین تولید‌کننده‌ی بزرگ گوشی‌های هوشمند را به خود اختصاص داد.

سه سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۰ استیوجابز اولین تبلت آيپد را معرفی کرد که یک‌بار دیگر این حوزه را متحول کرد. اگر آیفون و آیپد بیشتر از مک‌های اپل اهمیت نداشته باشند، قطعا کم‌تر از آن بی‌اهمیت نیستند. علاوه بر این اپل با معرفی سرویس فضای ابری آی‌کلود، این فناوری را با روش خود در اختیار کاربران عادی قرار داد. همانطور که می‌دانیم امروزه‌ سرویس‌های ابری مشابه آی‌کلود توسط بسیاری از کمپانی‌ها ارائه می‌شوند. اگرچه اپل اولین شرکت فعال در زمینه‌ی خدمات ابری نبوده، اما نقش بسیار مهمی در ارائه و معرفی این سرویس به کاربران عادی داشت.

اما سرانجام سال ۲۰۱۱ فرا رسید. سالی که شاید برای بسیاری از طرفداران اپل یکی از غم‌انگیزترین زمان‌ها بود. استیوجابز در این سال و درست یک روز پس از معرفی آيفون ۴ اس جان به جان آفرین تسیلم کرد و در سن ۵۶ سالی به دیار باقی شتافت.

اما شرکت اپل متوقف نشد و به خاطر تلاش های استیو جابز و محصولات بی نظیرش ، عنوان اولین برند تجاری دنیا را به خود گرفت. در سال ۲۰۱۳ و در جریان برگزاری کنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان، اپل از نسل جدید و کاملا بازطراحی شده‌ی مک‌پرو رونمایی کرد. این محصول کوچک‌ بود و رنگ مشکی و حالت استوانه‌ای آن باعث شد تا توجه بسیاری از کاربران دسکتاپ به آن جلب شود. این مدل نسبت به مدل‌های قبلی از بسیاری جهات بهبود یافته بود و از ماه دسامبر همان سال با قیمت ۲۹۹۹ دلار به فروش رسید. اگرچه قیمت مک‌پرو بسیار بالا است ولی باید توجه داشته باشیم که اپل این محصول را برای کاربران حرفه‌ای تولید کرده است.

در نهایت به سال ۲۰۱۶ می‌رسیم که در اپل در آن گوشی‌های هوشمند آیفون ۷ و آیفون ۷ پلاس و مدل جدید محصولات دیگری چون مک‌بوک و … را معرفی کرده است. همچنین در دهمین سالگرد تولید آيفون ، اپل یک گوشی‌ هوشمند با قابلیت‌های بسیار قابل توجه به نام آیفون ۸ معرفی کرده است.

تاریخچه موفقیت های نرم افزاری شرکت مایکروسافت

شرکت مایکروسافت یک شرکت تکنولوژی چند ملیتی که مقر آن در ردموند واشنگتن آمریکا است که مجموعه سرویسها و خدمات خود را مانند توسعه، تولید، مجوز، پشتیبانی فروش رایانه و نرم افزار ،لوازم الکترونیکی مصرفی، رایانه و خدمات شخصی از جمله فعالیت های خود در دفتر مرکزی مایکروسافت است. محصولات نرم افزار شناخته شده خود، اعم از سیستم عامل مایکروسافت ویندوز، مجموعه اداری آفیس، مرورگر ادج و اینترنت اکسپلورر(حس نوستالژیکJ) همچنین در بخش سخت افزار و گل سر سبد مایکروسافت در این بخش ایکس باکس و سرفیس افسانه ای و هالونز را تا کنون در دست توسعه و طراحی قرار داده است. همینطور که میدانید مایکروسافت در سال ۲۰۱۶ یکی از با ارزشترین و پر درآمدترین شرکت های جهان شناخته شده است. مایکروسافت پس از موفقیت های چشمگیر خود در بازار رایانه های شخصی با فروش سهام اولیه این شرکت در سال ۱۹۸۰ میلادی و پس از افزایش قیمت سهام آن حدود ۱۲۰۰۰ کارمند در مایکروسافت مشغول به کار شدند و ۳ بیلیونر و تعدادی هم در این شرکت میلیونر شدند. مایکروسافت در دهه ۸۰ میلادی موفق به تسلط در بازار کامپیوترهای شخصی توسط سیستم عامل داس و سپس ویندوز شد. در ماه آگوست سال ۱۹۸۵، مایکروسافت و «آی بی ام» در توسعهٔ سیستم‌عاملی متفاوت با نام OS/2 شریک شدند.

ویندوز ۲٫۰ تقریباً دو سال بعد از ویندوز ۱ عرضه شد. پنجره‌های آن می‌توانستند روی هم قرار گیرند. آیکن‌ها ظهور کردند و سیستم عامل مقدار بیشتری از حافظه یعنی یک مگابایت را مدیریت می‌کرد. نسخهٔ مخصوص پروسسورهای i386 از یک نوآوری کلیدی چون مولتی‌تسک برنامه‌های DOS پشتیبانی می‌کرد.

با ارائهٔ ویندوز ۳ در اکتبر ۱۹۹۰ واسط تعاملی گرافیکی یک بازسازی کامل شد اما هنوز تسک‌بار و منوی استارت موجود نبود. اما سیستم عامل می‌توانست از کارت‌های گرافیکی ۲۵۶ رنگ استفاده کند و از نظر رم نیز ۱۶ مگابایت حافظه را پشتیبانی می‌کرد.

بیل گیتس و ملیندا فرنچ(گیتس) در سال ۱۹۹۲ ازدواج کردند، آنها در زندگی مشترک خود صاحب ۳ فرزند به نام های جنیفر (۱۹۹۶) و روی (۱۹۹۹) و فوبی (۲۰۰۲) شدند.بیل گیتیس با همسر خود بنیاد خیریه ای به نام ( خیریه بیل و ملیندا گیتس ) را تشکیل دادند، بیل گیتس میگوید بنیاد خیریه خود را از بنیاد خیریه دیوید راکفلر الهام گرفته بود؛ او همچنین مانند راکفلر، تلاش کرده است به تمرکز بر روی مسائل جهانی نادیده گرفته شده توسط دولت ها بپردازد، بیل همچنین علاقه خاصی به بهبود استانداردهای آموزشی مدرسه دولتی در آمریکا از خود نشان میدهد. او با اپرا وینفری (نویسنده، بازیگر و شخصیت رسانه ای آمریکایی) برای رسیدن به این اهداف همکاری میکند.

در ۱۹۹۴ مایکروسافت انکارتا را به راه انداخت که نخستین دانشنامه قابل اجرا روی کامپیوتر بود. مایکروسافت با همکاری دریم ورکس در سال ۱۹۹۵ برای تولید سرگرمی‌های چندمنظوره یک شرکت جدید تأسیس کردند. پیش از ارائه ویندوز ۹۵، مایکروسافت یک شرکت تجارت محور قلمداد می‌شد اما ویندوز ۹۵ موجب شد که دیگر آن را یک شرکت مشتری محور بدانند. در سپتامبر ۱۹۹۵ دولت چین ویندوز را به عنوان سیستم‌عامل رسمی کشورش انتخاب کرد و از مایکروسافت خواست نسخه چینی ویندوز را برایشان آماده کند. اواسط دهه۹۰ بیل گیتس تصمیم گرفت مایکروسافت را وارد دنیای اینترنت کند و “MSN” به وجود آمد. این یک سرویس آنلاین بود که قرار بود با آمریکن آنلاین (Aol) رقابت کند. بعد با همکاری ان‌بی‌سی، ایستگاه کابلی خبری «MSNBC» و مجلهٔ آنلاین «Slate» به سردبیری مایکل کینسلی را تأسیس نمود. راه‌اندازی وب‌تی‌وی که امکان اتصال تلویزیون به شبکه را فراهم می‌کرد، از دیگر اقدامات مایکروسافت در سال ۱۹۹۶ بود.

ویندوز 95 سیستم‌عاملی بود که در اوت ۱۹۹۵ از سوی مایکروسافت عرضه گردید. این سیستم‌عامل همراه با اینترنت اکسپلورر ۴ عرضه شد. ویندوز ۹۵ به علت این‌که عضو زین‌پس ویندوز ۳ است تحت نام ویندوز ۴ نیز شناخته شده. برخی ویندوز ۹۵ را انقلابی در نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌های کامپیوتر در زمان خود می‌دانند.

در ۱۹۹۷ اینترنت اکسپلورر ۴ همراه ویندوز به بازار آمد. اما دادگستری آمریکا به این دلیل که مایکروسافت با این کار از توافق‌نامه‌ای که در سال ۱۹۹۴ امضاء کرده، تخطی نموده‌است، از آن‌ها خواست که دیگر اینترنت اکسپلورر و ویندوز را همراه هم به بازار نفرستند. در سال ۱۹۹۸ ویندوز ۹۸ به همراه اکسپلورر SP۴/۰ SP۱ و FAT۳۲ به عنوان فایل سامانه عرضه گشت. در عین حال، جنجال‌های زیادی در پی افشای یادداشت‌های داخلی مایکروسافت در اینترنت به وجود آمد: «نرم‌افزارهای اوپن سورس تهدیدی جدی برای مایکروسافت به حساب می‌آیند.» این اسناد که به اسناد هالووین معروف شده‌اند، بخشی از این خطرات را عنوان کرده و در عین حال از فعالیت‌های مایکروسافت علیه لینوکس پرده برمی‌دارد. مایکروسافت نیز ضمن این که به صحت این اسناد اعتراف کرد، آن‌ها را صرفاً تحقیقات مهندسی دانست.

سپس در سال 1998 نسخه ویندوزی دیگری از مایکروسافت ساخته شد و در واقع نسخه به روز شده ویندوز ۹۵ می‌باشد. (این ویندوز Memphis هم نامیده می‌شود) استفاده از این ویندوز به‌طور گسترده در جهان وجود داشت. از امکانات این می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مرورگر مستقل مایکروسافت همان اینترنت اکسپلورر
• توانایی فرستادن و گرفتن نامه‌های الکترونیکی
• سیستم فایل FAT۳۲ برای اولین بار در این سیستم‌عامل
• پشتیبانی از USB برای اولین بار در این سیستم‌عامل
• پشتیبانی از DVD برای اولین بار در این سیستم‌عامل

ویندوز ۲۰۰۰ سیستم‌عاملی برای کامپیوترهای شخصی (PC) است که توسط شرکت مایکروسافت تولید شده‌است. این سیستم‌عامل گرافیکی در سال ۲۰۰۰ معرفی گردید و برای ایستگاه‌های کاری و سرورهای شبکه به کار می‌رود. ویندوز ۲۰۰۰ نسخه ۵٫۰ از خانواده ویندوز NT می‌باشد.

در آوریل ۲۰۰۰ حکم پرونده ایالات متحده و مایکروسافت صادر شد. این حکم شرکت را مجبور می‌کرد که به دو پاره تقسیم شود. البته بخشی از این تصمیم در دادگاه استیناف لغو شد. مایکروسافت که اهداف تجاری و خانگی را توأمان نشانه رفته بود، ویندوز ایکس پی را سال ۲۰۰۱ آماده کرد. مایکروسافت برای رقابت با سونی و نینتندو، با سرمایه‌گذاری میلیاردی و تولید و پخش ایکس باکس وارد عرصه بازی‌های کامپیوتری شد.

نسخه ای از ویندوز در سال ۲۰۰۱ با نام ویندوز XP توسط مایکروسافت عرضه شد و تا پایان سال ۲۰۰۶ انتشار یافت. البته تا چند سال بعد از توزیع نسخه این ویرایش Service Pack I و Service Pack II این محصول هم اضافه شد. شرکت مایکروسافت service pack III را تولید کرده و برخی از کارایی‌های ویندوز vista را به ان اضافه کرده بود. این ویندوز در دو نسخهٔ خانگی (home edition) و پیشرفته (professional) در بازار عرضه می‌شد. پشتیبانی از این ویندوز در نهم آوریل ۲۰۱۴، به صورت کامل پایان یافت.

در سال ۲۰۰۴ به دنبال شکایت اتحادیه اروپا، مایکروسافت به پرداخت ۶۱۳ میلیون دلار جریمه محکوم شد و متعهد گردید که توافقات قطعی خود با سایر رقبا را افشا کند. همچنین ملزم شد نسخه‌ای از ویندوز را تهیه و آماده کند که فاقد مدیا پلیر باشد. تا سال ۲۰۰۵، ایکس باکس در بازار فروش آمریکا در رده دوم پس از پلی استیشن ۲ سونی و قبل از گیم کیوب نینتندو قرار داشت. (در بازار جهانی بعد از هر دو بود) اما با این وجود، با فروش ۲۲ میلیون دستگاه در مقایسه با فروش بیش از ۱۰۰میلیون دستگاه پلی استیشن ۲، ضرر سنگینی معادل ۴ میلیارد دلار متحمل شده‌است. مایکروسافت در مدت ۳ سال کار ساخت «NET.» مقدماتی و سرور ویندوز ۲۰۰۳ را هم به پایان رساند.

در نوامبر ۲۰۰۵، مایکروسافت دومین کنسول بازی خود را با نام ایکس باکس ۳۶۰ به بازار عرضه کرد (لازم است ذکر شود اولین نسخه کنسول مایکروسافت XBOX نام داشت). مایکروسافت در زمینه رقابت با کنسول‌های بازی تجربیات خوبی بدست آورده بود و این بار کنسولی بسیار کامل‌تر و بهتر نسبت به اولین کنسول خود به بازار عرضه کرد. ایکس باکس ۳۶۰ در دو مدل با نام‌های “Premium” و «Core System» عرضه شد. نسخهٔ «ایکس باکس ۳۶۰ Premium» دارای دسته بی‌سیم، هارد درایو، ریموت کنترل و هدست می‌باشد ولی نسخهٔ «Core System» شامل دسته سیمی و بدون هارد درایو و وسایل جانبی می‌باشد. ایکس باکس ۳۶۰ تقریباً یک سال زودتر از رقیبان خود یعنی پلی استیشن ۳ و نینتندو Wii به بازار عرضه شد. ایکس باکس ۳۶۰ پیشرفت‌های زیادی نسبت به کنسول قبلی خود کرده‌است و علاوه بر قدرت سخت‌افزاری، دارای طراحی فوق‌العاده زیبایی می‌باشد. ایکس باکس ۳۶۰ فروش بسیار بهتری نسبت به کنسول قبلی مایکروسافت داشت. نسخه بعدی ایکس باکس نیز با نام XBOX ONE نیز به بازار عرضه شده است.

ویندوز Vista در سال ۲۰۰۷ منتشر شد. این نسخه از ویندوز تقریباً محیطی متفاوت با اکس پی داشت و در ابتدا کار کردن با آن دشواری‌هایی برای کاربرانی که از اکس پی استفاده می‌کردند داشت؛ و دلیل آن هم تغییرات به‌وجود آمده در آن بود که البته این سختی طبیعی هم بود، همان‌طور که زمانی که کاربران برای اولین بار دست از ویندوز ۹۸ کشیدند و دل به اکس پی دادند چنین مشکلات و دشواری‌هایی برای آن‌ها وجود داشت. همچنین باید گفت که واقعاً مایکروسافت سعی کرده است تا در این سیستم عامل، سنگ تمام بگذارد، و ویستا را به بهترین نحو طراحی نماید. هرچند در عمل ویستا مشکلاتی به همراه داشت (که در سیستم عامل بعدی مایکروسافت، یعنی ۷ رفع شد) از نکات مثبت این سیستم عامل می‌توان به سرعت خوب و رابط‌گرافیکی بسیار عالی با محیطی خستگی ناپذیر برای کابر و همچنین سرعت بالای آن در اینترنت و شبکه‌های بیسیم اشاره نمود. این نکات مثبت زمانی آشکار خواهد شد که کامپیوتر شما دارای یک پردازنده قدرتمند (و ترجیحاً دوهسته‌ای) و کارت‌گرافیکی بالا و حداقل رم یک گیگابایت و فضای هارددیسک حداقل به میزان ۱۵ گیگابایت باشد. البته مقداری ۵ گیگابایت از این فضای ۱۵ گیگابایتی که گفته شده می‌توان گفت که به‌صورت فضای خالی بوده و برای انجام عملیات (پروفایل، هایبرنت که دیگر در این ویندوز بجای استندبای آمده است و…) ویندوز لازم است.

هفتمین نسخه از مجموعهٔ سیستم‌عامل‌های مایکروسافت ویندوز است که در تاریخ ۲۲ اکتبر سال ۲۰۰۹ به بازار عرضه شد. ویندوز ۷ برای استفاده در کامپیوترهای شخصی شامل انواع خانگی و اداری تولید شده‌است. این سیستم‌عامل هفتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۷ گذاشته‌اند.

ویندوز ۸ سیستم‌عامل دیگر شرکت مایکروسافت می‌باشد که در ۲۶ اکتبر ۲۰۱۲ به بازار عرضه شد. این ویندوز برای استفاده در رایانه‌های شخصی، تبلتها و تلفن‌های همراه تولید شده‌است. این سیستم‌عامل هشتمین نسل از سیستم‌عامل‌های ویندوز می‌باشد و به همین دلیل نام آن را ویندوز ۸ گذاشته‌اند.

ویندوز ۸٫۱ نسخهٔ اپدیت شدهٔ ویندوز ۸ می‌باشد که تغییرات زیر در آن اعمال شده‌است:

1. دکمه استارت به صورت نیمه کامل برگشته است.
2. بخش‌های library ویندوز برگشته است.
3. در اپلیکیشن‌های ویندوز تغییراتی ایجاد شده و دکمه‌های X و – نیز در اپلیکیشن بالای صفحه اپلیکیشن‌های لمسی آمده.

در آوریل ۲۰۱۴ مایکروسافت شرکت فنلاندی تولید تلفن همراه نوکیا را به قیمت هفت و نیم میلیارد دلار برای ده سال خرید. بدین ترتیب تولید گوشی‌های تلفن همراه توسط شرکت نوکیا برای ده سال به مایکروسافت واگذار شد. با وجود این نوکیا اعلام کرد از این پس بر خدمات نرم‌افزاری، نقشه‌کشی، شبکه‌سازی و پیشبرد فناوری متمرکز خواهد شد. تلفن‌های همراه نوکیا پس از ورود گوشی‌های هوشمند به ویژه سامسونگ و آیفون، به سرعت از رده خارج شدند.

ویندوز فون ( Windows Phone ) نسخه ای از ویندوز ، مخصوص تلفن‌های هوشمند است که آخرین نسخهٔ آن ویندوز فون ۱۰ یا نام دیگر آن ویندوز ۱۰ موبایل است. مایکروسافت قصد دارد سیستم عامل‌های بر پایه ویندوز و ویندوزفون را به هم نزدیک و نزدیکتر کند. بطوری که توسعه دهندگان مایکروسافت، می‌توانند برنامه خود را به دو خروجی ویندوز ۸/۸٫۱ و ویندوزفون ۸/۸٫۱ بطور همزمان منتشر کنند و حتی به صورت یونیورسال بین تمام دستگاه‌هایی که ویندوز ۱۰ یا یک مدل از آن روی آن هاست همزمان منتشر کنند.

سرانجام ویندوز ۱۰ که در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۵ از راه رسید وعدهٔ دو ارگونومی مشخص برای استفاده‌های لمسی و غیر لمسی را می‌دهد و با بازگشت منوی استارت همراه گردیده است. مایکروسافت در مقابل آتش انتقادات عقب‌گرد کرده است.

در این ۴۲ سال، ردموندی‌ها فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کردند و اکنون سومین برند با ارزش دنیا به حساب می‌آیند. مایکروسافت همواره با اپل به عنوان رقیب سنتی و دیرینه خود دست به گریبان بوده است و همچنین با گوگل در برخی موارد به ستیز پرداخته است و تصمیمات بعضا نادرست برخی از مدیران این شرکت سبب شده تا طی سال‌های اخیر، ردموندی‌ها در برخی قسمت‌ها دچار تزلزل شوند.

در ادامه ۴۰ نکته مهم و برجسته از تاریخچه ۴۲ ساله مایکروسافت را با همدیگر مرور می‌کنیم:

• ۴ آوریل سال ۱۹۷۵، مایکروسافت تاسیس شد.
• ژانویه سال ۱۹۷۹، مایکروسافت از Albequerque در نیومکزیکو به Bellevue در واشینگتن نقل مکان کرد.
• ۲۵ ژوئن سال ۱۹۸۱، مایکروسافت ادغام شد.
• ۱۲ اگوست سال ۱۹۸۱، کمپانی آی‌بی‌ام اولین کامپیوتر شخصی خود را با سیستم عامل ۱۶ بیتی مایکروسافت یعنی MS-DOS 1.0 معرفی کرد.
• ۲۶ فوریه سال ۱۹۸۶، به مقر خود در ردموند واشنگتن نقل مکان کرد.
• ۱۳ مارس سال ۱۹۸۶، سهام مایکروسافت به صورت عمومی عرضه شد.
• ۱ آگوست سال ۱۹۸۹، مایکروسافت اولیه نسخه بسته آفیس شامل اپلیکیشن‌های کاربردی را معرفی کرد.
• ۲۲ می سال ۱۹۹۰، مایکروسافت ویندوز ۳ را منتشر کرد.
• ۲۴ آگوست سال ۱۹۹۵، مایکروسافت ویندوز ۹۵ را منتشر کرد.
• ۲۵ سال ۱۹۹۸، مایکروسافت ویندوز ۹۸ را منتشر کرد.
• ۱۳ ژانویه سال ۲۰۰۰، استیو بالمر به عنوان مدیرعامل مایکروسافت منصوب شد.
• ۱۷ فوریه سال ۲۰۰۰، مایکروسافت ویندوز ۲۰۰۰ را منتشر کرد.
• ۲۵ اکتبر سال ۲۰۰۱، مایکروسافت ویندوز XP را منتشر کرد.
• ۱۵ نوامبر سال ۲۰۰۱، مایکروسافت اولین نسخه کنسول بازی ایکس‌باکس را عرضه کرد.
• ۷ نوامبر سال ۲۰۰۲، مایکروسافت و شرکای تجاری‌اش از تبلت پی‌سی رونمایی کردند.
• ۲۲ نوامبر سال ۲۰۰۵، مایکروسافت ایکس‌باکس ۳۶۰ را عرضه کرد.
• ۳۰  ژانویه سال ۲۰۰۷، مایکروسافت ویندوز ویستا و بسته آفیس ۲۰۰۷ را در سراسر جهان منتشر کرد.
• ۲۷  ژوئن سال ۲۰۰۸، بیل گیتس تصمیم گرفت از فعالیت‌های خود در مایکروسافت کاسته و بیشتر به موسسه خیریه The Bill & Melinda Gates Foundation بپردازد که به کمک همسرش آن را تاسیس کرده است.
• ۲۲ اکتیر سال ۲۰۰۹، مایکروسافت ویندوز ۷ را منتشر کرد.
• ۱۵ ژون سال ۲۰۱۰، مایکروسافت نسخه عمومی آفیس ۲۰۱۰ را منتشر کرد.
• ۴  نوامبر سال ۲۰۱۰، مایکروسافت دستگاه کینکت را برای ایکس‌باکس ۳۶۰ عرضه کرد.
• ۱۰ نوامبر سال ۲۰۱۰، مایکروسافت ویندوزفون ۷ را منتشر کرد.
• ۲۸  ژوئن سال ۲۰۱۱، مایکروسافت آفیس ۳۶۵ را منتشر کرد.
• ۱۳ اکتبر سال ۲۰۱۱، مایکروسافت، اسکایپ را تصاحب کرد.
• ۲۶ اکتبر سال ۲۰۱۲، مایکروسافت ویندوز ۸ و مایکروسافت سرفیس را عرضه کرد.
• ۲۹ اکتبر سال ۲۰۱۲، مایکروسافت از ویندوزفون ۸ رونمایی کرد.
• ۲۹ ژانویه سال ۲۰۱۳، مایکروسافت آفیس ۲۰۱۳ را منتشر کرد و آفیس ۳۶۵ را توسعه داد.
• ۱۸ فوریه سال ۲۰۱۳، مایکروسافتcom را عرضه کرد.
• ۲۱ می سال ۲۰۱۳، مایکروسافت از ایکس‌باکس وان رونمایی کرد.
• ۳ سپتامبر سال ۲۰۱۳، مایکروسافت تصمیم خود برای خرید بخش دستگاه‌ها و سرویس‌های موبایل، لایسنس پتنت‌ها و سرویس‌های نقشه نوکیا را اعلام کرد.
• ۱۷ اکتبر سال ۲۰۱۳، مایکروسافت ویندوز ۸٫۱ را منتشر کرد.
• ۲۲  اکتبر سال ۲۰۱۳، مایکروسافت تبلت‌های سرفیس ۲ و سرفیس پرو ۲ را معرفی کرد.
• ۲۲ نوامبر سال ۲۰۱۳، مایکروسافت ایکس‌باکس وان را عرضه کرد.
• ۴  فوریه سال ۲۰۱۴، ساتیا نادلا مدیرعامل مایکروسافت شد.
• ۲۷  مارس سال ۲۰۱۴، بسته‌ی آفیس برای آیپد منتشر شد.
• ۲۰  ژوئن سال ۲۰۱۴، مایکروسافت تبلت سرفیس پرو ۳ را عرضه کرد.
• ۱۵ سپتامبر سال ۲۰۱۵، مجموعه‌ی Minecraft به تصاحب مایکروسافت درآمد.
• ۶ نوامبر سال ۲۰۱۴، مایکروسافت بسته‌ی آفیس را برای تبلت‌های اندرویدی ارائه کرد.
• درژوئیه‌ی ۲۰۱۴، ساتیا نادلا مدیر عامل جدید شرکت مایکروسافت گفت: این شرکت تلاش دارد با ادغام هر سه نسخه سیستم عامل ویندوز، نسخه بعدی این نرم‌افزار سیستمی به‌صورت یک سیستم عامل واحد همگرا برای همه اندازه‌های صفحه نمایش ارائه کند
• ۲۱ ژانویه ۲۰۱۵، مایکروسافت جزئیات ویندوز ۱۰ را اعلام کرد.

رابطه عجیب استیو جابز و بیل گیتس در گذر زمان

می توان گفت که استیو جابز و بیل گیتس، در هیچ نقطه ای از زمان در تفاهم کامل به سر نبردند. در رابطه سی و اندی ساله آنها، گاهی با هم متحد می شدند اما همواره نیم نگاهی پر از احتیاط به اعمال همدیگر داشتند، گاهی تبدیل به رقبای سرسخت هم شده و برای همدیگر تلخی می کردند، برخی اوقات هم در کنار هم نشسته، ملیحانه لبخند می زندند؛ گویی دو دوست از دوران کودکی همدیگر هستند. گاهی اوقات همه این حالت ها با هم وجود داشت و مخلوطی عجیب از رابطه ای عجیب تر را برای همه به نمایش می کشید. بیراه نیست اگر بگوییم در جهانی تک قطبی،‌ هیچ یک از این شرکت ها نمی توانست به جایگاه کنونی اش برسد؛ نه مایکروسافت بی اپل می توانست مایکروسافت امروز شود و نه اپل بدون مایکروسافت تبدیل به اپل امروز می شد. گیتس و جابز همیشه دشمن نبودند؛ در زمان های قدیم، مایکروسافت برای کامپیوتر موفق و محبوب Apple II نرم افزار توسعه می داد. در آن زمان گیتس هر چند وقت یک بار به کوپرتینو پرواز می کرد تا ببیند اپل مشغول انجام چه کارهایی است.

در مدت ابتدایی دوران توسعه مکینتاش،‌ اپل و مایکروسافت دست در دست هم در شکل گیری این کامپیوتر مشارکت کردند. در یک نقطه از زمان،‌ گیتس اظهار کرده بود که افراد بیشتری در مایکروسافت مشغول توسعه مکینتاش هستند تا در اپل. در همان زمان ها بود که رابطه آنها با هم، تا حدی از حالت مطلوب خارج شده بود اما در سال ۱۹۸۵، زمانی که اولین نسخه از ویندوز از راه رسید، رابطه جابز و گیتس به طور کلی رو به سیاهی رفت. جابز که از دیدن ویندوز بی نهایت خشمگین بود،‌ گیتس و کمپانی اش را متهم به دزدی از مکینتاش و اپل کرد. گیتس می دانست که رمز پیشتازی کامپیوترهای شخصی، در رابط های گرافیکی نهفته است و البته به خوبی خبر داشت که اپل از نظر حقوقی مالک چنین رابط هایی نیست.

گیتس در واقع می دانست که استیو جابز، ایده رابط های گرافیکی مکینتاش را از Xerox PARC و مشاهده دستاوردهای این نهاد تحقیقاتی الهام گرفته است. زمانی که جابز در برابر گیتس قرار گرفت و به او اتهام دزدی ایده اش را زد، گیتس در پاسخی که در تاریخ ثبت شده، به وی گفت: «خب، استیو، فکر می کنم به شکل دیگری هم می توانیم به این مسئله نگاه کنیم. تصور می کنم ماجرا بیشتر چنین بوده که ما هر دو یک همسایه ثروتمند داشتیم به نام زیراکس؛ یک روز من به خانه این همسایه می روم تا تلویزون اش را بدزدم اما متوجه می شوم که تو قبلا آن را دزدیده ای!» از همانجا بود که دشمنی ها بیشتر اوج گرفت. جابز یک بار در جمعی گفته بود: «هر چه داشتیم و نداشتیم دزدیدند. گیتس شرم نمی شناسد!» گیتس در پاسخ به این صحبت جابز گفته بود: «اگر واقعا چنین حرفی را باور دارد، وارد حوزه تحریف حقیقت خودش شده.»

گیتس همچنین تصور می کرد که جابز، شخصی از اساس عجیب و غریب است که به عنوان یک انسان، نقص های خاصی در او دیده می شود. با این حال،‌ گیتس همواره از سلیقه جابز در خصوص طراحی تعریف می کرد: «راستش چیز زیادی در مورد تکنولوژی نمی دانست، اما غریزه ای عالی برای شناخت آنچه در آینده نیاز خواهد بود، داشت.»

در همان سال ۱۹۸۵، استیو جابز از اپل استعفا داد و یک شرکت کامپیوتری دیگر به نام NeXT تاسیس کرد. در این شرایط، جابز دیگر در بزرگترین رقیب مایکروسافت (اپل) کار نمی کرد اما همین امر به هیچ عنوان موجب بهبود روابط بین این دو شخصیت نشد. جابز تصور می کرد که اگر NeXT هم در برابر مایکروسافت بازنده شود، «دنیای کامپیوترهای شخصی برای مدت ۲۰ سال وارد یک عصر سیاه خواهد شد.»

با این حال، ویندوز به طور تمام قد برنده بود. در انتهای دهه ۸۰ میلادی، کاملا مشخص گشته بود که مایکروسافت بدون توقف در حال به پیش رفتن در بازار کامپیوترهای شخصی است. به سال ۱۹۹۶ برویم؛ زمانی که جابز در یک مستند از شبکه تلویزیونی PBS به نام «پیروزی گیک ها» (Triumph of the Nerds) حضور به هم رساند و تا حدی که قادر بود، مایکروسافت و گیتس را کوبید. وی در همان مستند اظهار داشت که مایکروسافت در حال توسعه محصولات رده سوم است. جابز در همان مستند گفت: «تنها مشکل مایکروسافت این است که آنها به طور کلی سلیقه ندارند. به هیچ عنوان سلیقه ندارند. و به هیچ عنوان این گفته ی من را کوچک نپندارید، از اساس در مورد مایکروسافت چنین نظری دارم. آنها اصلا به ایده های اصیل فکر نمی کنند و هیچ نوع فرهنگی در محصولات شان دیده نمی شود.»

در انتهای دهه ۹۰ میلادی، کار اپل در حال تمام شدن بود. پس از رفتن «جان اسکالی» از کوپرتینو، آقای «گیل آملیو» (Gil Amelio) برای مدت کوتاهی عنوان مدیر عاملی اپل را در دست گرفت. مدیر عامل وقت اپل، آقای آملیو تصمیم گرفت NeXT را بخرد و جابز را به اپل برگرداند تا بلکه این کمپانی نجات پیدا کند. گیتس اما تمام تلاش خود را کرد تا آملیو را از این تصمیم منصرف کند. گیتس به آملیو این جملات را گفت: «نوع تکنولوژی جابز را می شناسم، هیچ چیز نیست به جز یونیکس (Unix) در لباسی دیگر. هرگز نمی توانی کاری کنی که دستاورد های NeXT روی کامپیوترهای اپل کار کند. نمی فهمی که استیو جابز اصلا از تکنولوژی سر در نمی آورد؟ تنها مزیتش این است که یک فروشنده ی قهار است. باورم نمی شود چنین تصمیم احمقانه ای گرفته ای. او هیچ چیز در مورد مهندسی نمی داند و همیشه ۹۹ درصد از آنچه می گوید و فکر می کند اشتباه است. به چه دلیل می خواهی بروی آن زباله دان را بخری؟»

در سال ۱۹۹۷، استیو جابز عنوان مدیر عاملی در اپل را به دست آورد. در نطق اصلی اولین کنفرانس Macworld، وی اعلام نمود که پیشنهاد سرمایه گذاری از سوی مایکروسافت را پذیرفته تا چرخ های اپل همچنان قادر به چرخیدن باشند. سپس چهره بیل گیتس توسط ارتباط ماهواره ای، در برابر حاضرین قرار گرفت و صدای نارضایتی آنها به هوا رفت. گیتس همواره جابز را تحسین می کرد، حتی زمانی که چشم در چشم هم نمی شدند. زمانی که اپل iTunes را معرفی کرد، گیتس با ارسال ایمیلی به کارمندان خود گفته بود: «توانایی استیو جابز در خصوص تمرکز بر نکاتی ویژه که به حساب می آیند، پیدا کردن افرادی که رابط های کاربری را به خوبی می شناسند، و بازاریابی اجناسش با القابی نظیر انقلابی، همه اقداماتی بی نظیر هستند.»

زمانی که جابز در سال ۲۰۰۱ از iPod پرده برداشت، گیتس یک ایمیل دیگر ارسال کرد: «اگرچه جابز کمی ما را متعجب کرده اما فکر می کنم می توانیم با برنامه، به سرعت پیش رفته و ثابت کنیم که می توانیم به حریف رسیده و اقداماتش را بهتر انجام دهیم.» جابز ولی همچنان با نگاهی سطح پایین به مایکروسافت نگاه می کرد، مخصوصا پس از اینکه استیو بالمر عنوان مدیر عاملی را از بیل گیتس در سال ۲۰۰۰ دریافت کرد. جابز در همان زمان، در مورد مایکروسافت گفت: «به خاطر تسلط بالای شان به بازار، خود را کاملا گم کرده اند اما در دنیای تکنولوژی کاملا بی جایگاه شده اند. تصور نمی کنم هیچ چیز در مایکروسافت تغییری داشته باشد، دست کم تا وقتی بالمر مدیر عاملش باشد.» در سال های بعد، گیتس اظهار کرد که باور دارد بخش بزرگی از موفقیت های پس از آیفون در اپل، به شکل مستقیم به جابز بر می گشتند، نه فلسفه بسته ی اپل: «رویکرد یکپارچگی محصولات اپل تا زمانی عالیست که استیو جابز مدیر آن باشد. تصور نمی کنم در آینده اپل بُردهای زیادی کسب کند.» گیتس در مورد آیپد هم نظر چندان مثبتی نداشت: «آن حسی که آیفون به من داد را آیپد نتوانست احیا کند. اینطور نیست که پیش خود بگویم خدای من، با عرضه آیپد از سوی اپل، مایکروسافت جا خواهد ماند.» جابز هم در خصوص اکوسیستم ویندوز نظر مثبتی نداشت: «البته که این مدل تجاری تکه تکه جواب می دهد، اما از دل آن محصولاتی عالی بیرون نمی آید، بلکه آشغال تولید می کند.» اقدام گیتس در سال ۲۰۰۶ مبنی بر خروج کلی اش از مایکروسافت جهت تمرکز بر اعمال بشر دوستانه نیز مورد قبول جابز نبود. وی در رابطه با این کار گیتس گفت: «بیل قدرت رویاپردازی ندارد و تا کنون هیچ چیزی را پایه گذاری نکرده است. به همین دلیل است که فکر می کنم در انجام اقدامات بشر دوستانه اوقات بهتری داشته باشد تا مباحث تکنولوژیک.»

با این حال، به شکل عجیبی، هر دوی آنها برای هم احترام خاصی قائل بودند. زمانی که در سال ۲۰۰۷ و در کنفرانس D، در برابر والت مازبرگ قرار گرفتند و پاسخگوی پرسش های او بودند، گیتس گفت: «من احترام زیادی برای سلیقه بالای استیو قائل هستم.» در جای دیگری جابز گفته بود: «او را به خاطر شرکتی که بنا نهاده، تحسین می کنم. عالیست. از کار کردن با او لذت می برم. او ذهن روشنی دارد و شوخ طبع اش هم دلنشین است.» پس از درگذشت جابز، گیتس گفت: «برای استیو احترام زیادی قائل هستم. ما با هم کار کردیم. به عنوان رقیب، سر به سر هم گذاشتیم. هیچ کدام از صحبت هایش اکنون برایم ناراحت کننده نیست.» هر دوی آنها میراثی غنی از خود بر جای گذاشته اند؛ جابز، اپل را به بازی برگرداند که با ربودن گوی مسابقه از IBM ، هم اکنون با ارزش ترین برند تجاری جهان است. و گیتس، خودش تبدیل به ثروتمندترین مرد جهان شد.

تولد شرکت ARM و در دست گرفتن نبض تکنولوژی

در سال ۱۹۷۸، شرکتی در کمبریج تاسیس شد به نام Acorn Computers؛ استارتاپی که در اوج دوران شکل گیری استارتاپ های کامپیوتری شروع به کار کرد و محصولاتی محبوب همچون «ریز رایانه – Microcomputer» ها را به تولید می رساند. پس از مدتی، اولین دستاوردش را به نام Acorn System 1 رونمایی کرد که به شکل کامل، همگام با استانداردهای همان زمان توسعه یافته بود؛ قیمتی ۸۰ دلاری داشت و برای هدفگیری دانشگاه ها به عنوان مشتری ساخته شد. کامپیوترهای Acorn System تا شماره چهارم به شکلی موفق جلو رفتند و این در حالی بود که شرکت مورد بحث، کامپیوتر Acorn Atom را نیز برای مصرف کاربران عادی توسعه داده بود. اولین موفقیت اصلی Acorn در سال ۱۹۸۱ از راه رسید؛ زمانی که یکی از شبکه های انگلیس، تصمیم به ساخت برنامه ای تلویزیونی برای گسترش دانش کامپیوتری در بین مردم گرفت. شرکت Acorn کامپیوتر خود به نام Proton را به عنوان یک نامزد مطرح نمود و در نهایت هم توانست انتخاب شود. این کامپیوتر البته بعدا با نام Micro در دسامبر همان سال وارد بازار شد.

در سال ۱۹۸۴، بیش از ۸۰ درصد مدارس انگلیس از کامپیوترهای Micro برخوردار بودند و از همان زمان به بعد بود که به نظر می رسید کمپانی Acorn Computers در آینده یکی از نام های بزرگ در صنعت کامپیوترسازی به شمار خواهد رفت. در آن سال ها، رابط های گرافیکی برای اولین بار از سوی «سیلیکون ولی» به نقاط مختلف جهان ارسال شده بودند و به همین دلیل Acorn می دانست که در آینده مشتریان بسیار بیشتری تمایل به خرید کامپیوترهای شخصی خواهند داشت. این شرکت از طرفی تمایلی ویژه پیدا کرده بود تا سرعت سخت افزار را به شکل مطلوبی افزایش دهد اما با افزایش تقاضا از سوی بازار و داشتن تنها ۴۰۰ کارمند، توسعه یک چیپ پردازشی خانگی کمی غیر ممکن به نظر می رسید. از طرف دیگر این شرکت تمایلی نداشت تا همانند کامپیوتر Micro، چیپ پردازشگر اصلی را از شرکتی دیگر تهیه کند چرا که از سرعت آن رضایتی نداشت.

Stephen Furber که سابق بر این وظیفه طراحی را در Acorn بر عهده داشته می گوید که بی خبر از همه جا، یک روز پاسخ همه این مشکلات را میان توده ای از کاغذهای پخش شده روی میزش پیدا کرده است. کاغذها را در واقع «Hermann Hauser» یکی از پایه گذاران Acorn روی میزش ریخته بود. Furber به همراه Sophie Wilson، در میان توده ای از نامه هایی که برایشان ارسال شده بود، تحقیقی را پیدا کردند که از سوی دو دانشجوی دانشگاه کالیفرنیا، برکلی انجام شده بود. تحقیقاتی که می شد توسط آن، گونه جدیدی از پردازنده ها را توسعه داد. گونه ای که با طراحی اش، مجموعه دستورالعمل ها ساده تر شده، سرعت بیشتر گشته و مصرف هم بهینه می شد. چنین نامی هم برای این پردازشگر انتخاب شده بود: «دستورالعمل های کاهش یافته برای انجام محاسبات کامپیوتری» که با مخفف Risc شناخته می شد. این نوع از طراحی صرفا توسط دو دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه برکلی به نام های David Patterson و Carlo Sequin توسعه یافته بود. لازم به ذکر است که این دو شخص هنوز هم در دانشگاه برکلی به تدریس مشغول هستند و در فوریه سال ۲۰۱۵ برای نقشی که در تاریخ کامپیوترها ایفا کرده اند، از آنها تقدیر به عمل آمد. دستاورد این دو شخص برای Acorn بیش از اندازه حیاتی بود. Furber بعدا در همین مورد می نویسد: «این پردازنده صرفا از سوی دو دانشجو در کمتر از یک سال توسعه یافته بود در حالی که می توانست با مدل های تجاری رقابت کرده و پیروز شود. طراحی چیپ به شکل ذاتی ساده بود و به همین علت، تاخیر و مشکلات این چنینی در آن جایی نداشتند.» مدتی بعد کامپیوتری توسط همین گونه از چیپ پردازشی توسعه یافته که نامش Acorn Risc Machine یا ARM بود.

چیپ هایی که به اختصار به گونه طراحی آنها Risc گفته می شد به سرعت توانستند برای Acorn شهرتی دست و پا کنند و پس از مدت کوتاهی، یکی از بزرگترین همکاری های Acorn با اپل در سال ۱۹۹۰ شکل گرفت. این دو شرکت در سال ۱۹۹۰ پردازنده ای جدید توسعه دادند که در کامپیوتر دستی نیوتن – (Newton) اپل بکار گرفته شد.

در همان سال شرکت تازه ای هم توسط دو کمپانی یاد شده شکل گرفت به نام ARM که البته این بار مخفف Advanced Risc Machine بود. قرار شد تا این شرکت به شکل کامل بر توسعه و پیشبرد چیپست ها تمرکز نماید. پردازنده های مبتنی بر Risc در نیوتن اپل عالی بودند. دستورالعمل های پردازشی همه تا حد ممکن ساده شده و مصرف انرژی برای دستگاهی که قرار بود با باتری کار کند تا حد امکان کاهش یافته بود. همین کاهش مصرف انرژی بود که ساخت محصولی همرده با تلفن های هوشمند را حدود ۲۰ سال پیش از عرضه اولین اسمارت فون واقعی ممکن ساخت. همین موضوع باعث گشت تا ARM بیشتر به سوی توسعه پردازنده برای دستگاه های همراه حرکت کند؛ امری که البته تا حدی هم در آن مقطع زمانی به ضرر شرکت مورد بحث تمام شد. مخصوصا در زمانه ای که «انحصار وینتل» [اوج دوران همکاری مایکروسافت و ویندوزش با اینتل] در حال بلعیدن بیشتر سود کسب و کار کامپیوترها بود. در آن زمان امکان اجرای ویندوز توسط چیپ های ARM وجود نداشت. از طرفی، Acorn خودش هم به نوعی نمی توانست توسعه دهندگان را راضی به کار بر پلتفرمش کند.

از همان زمان به بعد بود که بخت و اقبال از Acorn دور شد. در سال های بعدی این شرکت تلاش های بسیاری برای بازگشت به بازار کرد؛ از ساخت دستگاهی لمسی برای جایگزین کردن روزنامه ها گرفته تا همکاری با اپل برای ساخت ریز رایانه ای برای مدارس انگلیس. کار به جایی رسید که در سال ۱۹۹۸، این شرکت سالانه ده میلیون پوند زیان خالص می داد. در همان سال Acorn به «Element 14» تغییر نام داد اما در سال ۹۹، توسط یک شرکت خصوصی خریداری و در سال ۲۰۰۰ به شکل کلی از میان رفت. اما ARM یا Advanced RISC Machines که در سال ۱۹۹۰ توسط Acorn Computers و Apple Computer تاسیس شد از رشد نایستاد، هرچند که تا حد زیادی از چشم کاربران عادی محو گشت. تخصص بالای ARM در توسعه پردازنده های کم مصرف کمک شایان ذکری به شکل گیری انقلاب تلفن های هوشمند نمود.

زمانی که اپل توسعه اولین نسل از آیفون را در دست داشت، رابطه این دو شرکت دوباره رو به گرمی رفت. در آن مقطع زمانی اپل از پردازنده ای به عنوان قلب تپنده آیفون استفاده کرد که به دست سامسونگ ساخته شده بود اما از طراحی ARM بهره می برد. مانند بسیاری از موارد دیگر، در این مورد هم بیشتر سازندگان از اپل پیروی کرده و آنها هم در تلفن های هوشمندی که بعدا توسعه دادند از چیپ های پردازشی طراحی شده به دست ARM بهره گرفتند و اکنون کار به جایی رسیده که کم پیش می آید یک موبایل، از طراحی ARM در پردازنده اصلی اش بی بهره باشد.

گرچه در گذشته نه چندان دور انحصار در دست اینتل و مایکروسافت بود اما حالا برعکس همین موضوع اتفاق افتاده است. اهالی ردموند به همراه کمپانی اینتل اکنون هر دو در بازار تلفن های هوشمند به شدت دست و پا می زنند در حالی که ARM نیرو بخش و طراح قلب تپنده بسیاری از تلفن های هوشمند امروزیست. در سال ۲۰۰۷، زمانی که ARM و اپل، آیفون را معرفی کردند، اینتل هم بالاخره قید خطوط تولید پردازنده های سری Pentium را زد؛ چیپ هایی که مصرف انرژی بیش از اندازه ای داشتند و بازده پردازشی آنها هم به هیچ عنوان راضی کننده نبود. اینتل به توسعه پردازنده های چند هسته ای روی آورد که همین موضوع باعث شد تا بتواند پردازنده هایی کم مصرف تر را روانه لپ تاپ ها نماید. با اینحال، یک سال دیگر طول کشید تا شرکت مورد بحث بتواند پردازنده های سری Atom خود را برای استفاده در محصولات همراه از جمله تلفن های هوشمند توسعه داده و معرفی کند.

ARM به خوبی می داند که رهبری تکنولوژی پردازش موبایلی را در دست دارد و این موضوع را هرجا که بتواند، سریعا به رخ می کشد. «لورنس برایانت» (Laurence Bryant)، مسئول ارشد بخش بازاریابی ARM می گوید: «اگر شما به تاریخچه ARM نگاه کنید، متوجه خواهید شد که از همان ابتدای کار توجه ویژه این شرکت بر ساخت پردازنده های کم مصرف برای گجت های همراه معطوف بوده. این موضوع به طور کلی در DNA ما نهادینه شده است.»

وی ادامه می دهد: «ما هر سال قابلیت های محاسباتی را افزایش می دهیم و این در حالیست که به همین شکل، تجربه کاربری اشخاص از گجت ها بهبود پیدا می کند. از طرفی بدون قربانی کردن نیروی پردازشی باعث ساخت محصولاتی کم مصرف می شویم. مصرف کمتر انرژی منجر به استفاده از باتری های کوچک تر و سبک تر شدن محصول می گردد و سازنده هم می تواند دستگاه هایی باریک تر توسعه دهد و به طور کلی از هیچگونه “فن” هم استفاده ننماید. من خاطر جمع هستم که موفقیت ما در این زمینه ادامه خواهد داشت.»

ARM موفقیت هایش را به شکل های دیگری هم نشان می دهد. برای مثال به جای اینکه بر بُعد تکنیکی و مزیت های چیپ هایش تمرکز کند، از نحوه همکاری اش با شرکت های سازنده موبایل و همچنین نحوه ساخته شدن محصول نهایی می گوید. Ed Gemmell، مدیر ارشد بازاریابی برند ARM اظهار می کند که این شرکت دو مزیت بزرگ دارد: پردازشگرهایی کم مصرف و اکوسیستمی که حول محور چیپ هایش وجود دارد. وی می گوید: «ما به همکاران خود نمی گوییم “چه بسازید”».

Gemmell در ادامه اظهار می کند:‌ «ما بهترین پردازنده های موبایلی و واحد های پردازشی را طراحی می کنیم، اما اینکه سازنده نهایی چگونه می خواهد این واحد ها را در کنار هم قرار دهد، به خودش بستگی دارد. ما مشتریان بسیار مختلفی داریم و حقیقت این است که بعضی از آنها کارشان را هم به شکل مطلوبی انجام نمی دهند. اینتل در آن زمان کنترل بیش از اندازه ای بر توسعه کامپیوترهای شخصی داشت. در واقع تنها کاری که سازندگان کامپیوترهای شخصی باید انجام می دادند این بود که چیپ های اینتل را به سایر سخت افزارها متصل نمایند. چنین رابطه ای به هیچ عنوان سالم نیست و باعث کند شدن حرکت در جاده نوآوری می شود.»

رویکرد ARM کاملا از اینتل متفاوت بوده و هست؛ به جای طراحی کلی چیپ، یک قدم عقب برداشته. این شرکت واحد های پردازشی را توسعه داده و آنها را تقدیم کمپانی های مختلف می کند. بر همین اساس همکاران ARM می توانند چیپ خود را همانگونه که مایل هستند و فکر می کنند بهتر است، بسازند. بیشتر شرکت ها طراحی را همانگونه که هست قبول کرده و در آن دست نمی برند، برخی هم واحد های پردازشی یا به نوعی هسته ها را سفارشی می کنند. در نهایت برای گجت های همراه، کار به جایی می رسد که یک “چیپست مجتمع” ساخته می شود که به آن سیستم-بر-چیپ هم می گویند. در این میان برخی از شرکت ها نظیر اپل، هزینه های بیشتری را به ARM می پردازند تا طراحی برخی از واحدهای پردازشی را نیز آنطور که خودشان تمایل دارند انجام دهند.

روش کار ARM واقعا یکتاست چرا که کمپانی های این چنینی معمولا به شکلی ساده نتایج و رموز کار خود را در اختیار دیگران قرار نمی دهند. در این میان لازم به ذکر است که حتی اینتل و انویدیا هم جز شرکت هایی محسوب می شوند که از تکنولوژی های توسعه یافته توسط ARM بهره می جویند، در حالی که با هم در رقابت هم هستند. البته این رقابت هیچگاه در برابر چشمان کاربران نهایی به نمایش کشیده نخواهد شد. شما قرار نیست چیپستی را خریداری کنید که روی آن نوشته شده باشد: ARM؛ و به همین دلیل هم اینتل از کار کردن با این شرکت انگلیسی ترسی به دل راه نمی دهد. خانم Monika Biddulph، یکی از مسئولین ARM که نحوه استفاده از طراحی های این شرکت را به کمپانی های دیگر توضیح می دهد در همین رابطه می گوید: «در صورتی که اعتماد همکاران خود را جلب نکنیم، قادر به کار کردن با آنها نخواهیم بود.»

درآمدهای ARM بالاتر از حد تصور هستند چراکه هر شرکت برای استفاده از طراحی آنها به همین کمپانی حق امتیاز پرداخت می کند. در واقع ARM برای انجام یک کار، چندین و چند بار کسب سود می نماید. طرح بندی چیپ ها به گونه ای است که هر شرکت قادر می شود آنها را در چندین دستگاه و با طراحی های مختلف مورد استفاده قرار داده و برای هر طراحی نیز به ARM حق امتیاز پرداخت نماید.

آنچه امروز در تلفن های هوشمند به عنوان قلب پردازش کننده سیگنال های دیجیتالی انجام وظیفه می کند، شاید ده سال دیگر در یک روتر وای-فای مورد استفاده قرار گیرد و ARM باز هم حق امتیاز خودش را به دلیل استفاده از پیکر بندی طراحی اش دریافت خواهد کرد. در سال ۲۰۱۴، این شرکت گزارش داد نیمی از درآمدش در همان سال از طراحی هایی بوده که سن آنها به بیش از پنج سال می رسد. کمپانی یاد شده اما برای آینده اش نقشه های بزرگی در سر دارد. در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد از پردازنده هایی که توسط طراحی های ARM توسعه پیدا کرده اند در محصولاتی به کار می روند که تلفن هوشمند نیستند. اکنون قدرت پردازنده های کم مصرف مبتنی بر فناوری های ARM به حدی بالا رفته که این شرکت در فکر رقابت با اینتل است؛ پردازنده های این شرکت اکنون نیرو دهنده به سرورهای کمپانی بزرگی همچون PayPal هستند در حالی که توسط ایده های بلندپروازانه تر، تا چند سال آینده چندین میلیارد گجت هوشمند که جزیی از اینترنت اشیا محسوب می شوند از معماری های ARM در پردازنده های خود بهره خواهند گرفت.

البته در بخش اینترنت اشیا انتظار نداشته باشید که چند سال دیگر گجت های کوچک و بزرگی با مهر این برند بر بدنه شان را مشاهده کنید؛ ARM یک شرکت بی ادعاست که در حومه کمبریج چند دفتر ساده و نه چندان پر زرق و برق دارد و می خواهد تا جایی که می تواند خارج از محدوده رادارها به پرواز مشغول گردد.

---

برای رفتن به بخش بعدی روی تصویر زیر کلیک کنید

---

در صورتی که این مطلب مورد پسندتان واقع شد لایک و اشتراک گذاری فراموش نشود.